Un deux roues s'il vous plaît - fietstocht 1

De boerderij van Buay ligt afgezonderd te midden van het platteland tussen Avin, Meeffe en Ambresin. Ze vormt een mooi geheel van gebouwen in baksteen, die in hoofdzaak dateren van de 19e eeuw. Net zoals de Ferme du Prieuré in Meeffe, was ze vroeger eigendom van de abdij van Saint-Laurent in Luik. Daarvan getuigt het devies van een abt op de schitterende duiventiltoren uit de 17e eeuw: ‘Fortitudine et Prudentia’, Moed en Voorzichtigheid. Ter hoogte van de omheiningsmuur ziet u het geheel van gebouwen. Zij zijn niet regelmatig geschikt rond het binnenplein waar zich in het midden de locatie van een oude mestvaalt bevindt. Wat het eerst de aandacht trekt, is de immense schuur links. Ze dateert van het einde van de 18e eeuw. Achteraan de binnenplaats lijkt het of het woongebouw, dat verschillende restauraties onderging, terugwijkt van de nutsgebouwen aan zijn rechterkant. Daar vindt u een broodoven en de bergplaats voor zijn houtvoorraad, samen met enkele stallingen.

Kapel in baksteen en blauwe steen. Zadeldak bedekt met leien. Bovendrempel van de deur in korfboogvorm. Zijvensters halvemaanvormig. Gebouwd in 1938 en gewijd in 1939.

Productie van saffraan en afgeleide producten Éric & Sabine Léonard Rue de la Waloppe 26, 4219 Wasseiges 0496/545441 ferme.leonard@gmail.com www.safrandecotchia.com KORTE CIRCUITS : Rechtstreekse verkoop op afspraak Winkels op de boerderij:  Le Petit Graux (Petit Waret)  Terroirs & Passion (Acosse) Restaurants, kruidenierszaken, bakkers, slagers, overal in België.

Het bassin van de Mehaigne beslaat bijna 88 km². De rivier ontspringt in Saint-Denis, in de gemeente La Bruyère, komt Luiks Haspengouw binnen – waar ze 65 km doorheen vloeit – in Wasseiges en werpt zich in de Maas in Huy, en meer precies in Statte. Langs het hele traject wordt hij gevoed door tal van beekjes. Het beekje dat in de Mehaigne vloeit in Wasseiges, ten zuiden van het dorp Ambresin, is de Soile. In Haspengouw en meer precies in Wasseiges, is de Mehaigne voldoende ongerept gebleven om wandelaars aan te trekken. Langs de natuurlijke oevers kan men vaak, met een beetje geluk, kwikstaartjes en ijsvogels ontdekken. Het transparante water laat grote groene algen golven en herbergt bijna 30 verschillende soorten vissen. Langs de oevers van de rivier die zich als een slang kronkelt tussen de hem omringende vochtige weiden en velden, verrijzen oude knotwilgen die vroeger de mandenmakerijen hebben bevoorraad. Ja, de Mehaigne is dat allemaal en nog veel meer…

Op het platteland zijn niskapellen op een onderbouw, ook veldkapelletjes genoemd, onverwacht te zien in de vrije natuur, maar soms bakenen ze ook een goed af. Ze staan geïsoleerd langs wegen, soms in gezelschap van een boom of een klein rond bosje. Ze zijn vaak door een familie, parochie of organisatie uit dankbaarheid opgericht; in sommige gevallen staan ze op een plaats waar een gebedsverhoring heeft plaatsgevonden of een andere indringende gebeurtenis heeft plaatsgevonden. Het Waalse woord voor niskapel is ‘potale’. Het is het verkleinwoord van ‘pote' (klein gat).

De vierkante Saint-Pierrekapel, in geverfde baksteen en kalksteen, werd opgericht op het einde van de 18e eeuw. Op de bovendrempel ziet u de inscriptie ‘Saint Pierre PPN’. Rechts van de deur is een plaat ingewerkt met de gegraveerde vermelding ‘Chapelle dédiée - à Saint Pierre en 1775 - St Pierre PPN.

Appels | peren | sappen Jean Luc Dardenne rue du Crocq 8, 4219 Meeffe 0478/449584 caroluc3@gmail.com KORTE CIRCUITS: appels voor sappen van de Ferme du Chant d’Oiseaux Verdeelautomaat

De Saint-Martinkerk werd in 1843 gebouwd op de plaats van een oude kapel die gewijd was aan Sainte-Madeleine en die een gebedsplaats was voor de inwoners van Ambresin. De oude kapel was gebouwd in kalksteen en vuursteen, in gotische stijl. Ze had de vorm van een kruis met het koor gericht naar het oosten en de ingangsdeur naar het westen. Ze was eerder klein en stond in 1780 op instorten. In die tijd kreeg ze een brand te verwerken en lange tijd bleef ze onaangeroerd. Toen de toren op 11 juli 1840 getroffen werd door een blikseminslag, werd de schade nog groter en de afbraak begon op 29 juni 1842.

5 boomhazelaars (Corylus colurna) met een omtrek van 100 cm en een hoogte van 20 m.

Wie was ‘Notre Dame de Bon Secours’ (Onze-Lieve-Vrouw van Goede Bijstand)? Na haar verschijning in Lourdes in 1858, is de Maagd Maria ook verschenen in 1859 in het dorpje Champion in de Verenigde Staten, in het noordoosten van Wisconsin, vlakbij de Grote Meren. Een jonge Belgische boerin met de naam Adèle Brise, had er drie ontmoetingen met de Maagd. Bij die gelegenheid gaf de Maagd volgende opdracht aan het meisje: “Verspreid het katholieke geloof bij de kinderen van de inwoners die soms hun geloof verliezen uit slordigheid.” Adèle nam haar opdracht ter harte en wijdde haar hele leven aan de evangelisatie van de kinderen met de catechismus en de sacramenten.

Haspengouw is een uitgestrekte streek met veel aspecten en invalshoeken. Men spreekt bijvoorbeeld van Luiks en Naams Haspengouw, droog en vochtig Haspengouw, maar een naam zegt niet altijd alles en diegenen die de streek het best kennen, definiëren haar vooral via haar functie: voeden. Haspengouw is namelijk de graanschuur van België. Met haar vruchtbare, slib bevattende bodem, met haar immense bieten- en graanvelden, bezit de streek een weergaloos voedingspotentieel. Ze heeft een ‘openfield‘ landschap, Engels voor open veld, en dat is een zeer toepasselijke term want de velden strekken zich uit tot aan de einder, zonder hagen of afsluitingen om ze te scheiden. Een landschap dat gaat vervelen? Nee, want Haspengouw is veel meer dan dat. Links en rechts ontdekt u elementen die uw wandeling toch afwisselend en nog interessanter zullen maken: een bomenrij, een geïsoleerde boerderij, een holle weg, grazende koeien in de weides, een vallei, beekjes, kleuren die veranderen in functie van licht en duisternis of in functie van de teelten en de seizoenen. Wat een diversiteit! En dan hebben we het nog niet eens gehad over de flora en fauna in deze genereuze streek. Uw tocht zal verre van monotoon zijn, dankzij het palet landschappen dat Haspengouw aanbiedt.

Het is nu meer dan 2000 jaar dat de Romeinse heerweg die Bavay (F) met Keulen (D) verbond ons land doorkruist op een ZW – NO as. De route werd gebruikt door reizigers en handelaars en bevorderde de uitwisselingen en communicatie tussen de volkeren. Het is een van de oudste symbolen van de Europese eenheid. De heerweg werd in gebruik genomen rond 20-15 voor Christus en verbond de nieuwe commerciële en administratieve centra met elkaar, zoals Bavay en Tongeren. Hij had een aantal zijwegen die door het platteland liepen naar nederzettingen (vici) zoals Braives. Vanuit Bavay volgt de Romeinse heerweg een rechtlijnig tracé waarvan afgeweken wordt ter hoogte van Gembloux, om opnieuw verder te gaan van Omal naar Tongeren. Hij volgt een heuvelkamlijn en de waterscheiding van de Maas en de Schelde. Vanaf Gembloux omzeilt hij de valleien van de Orneau en de Mehaigne. De heerweg werd aangelegd met gebruik van ter plaatse gevonden stenen en materialen. Hij was lichtjes bol om het water gemakkelijker te laten wegstromen. Zijn breedte bedroeg 6 à 7 m en hij was geflankeerd door zijdelingse grachten op 20 meter van de centrale as. Langs weerszijden van de weg kan men tal van tumuli ontdekken, wat zorgt voor enig reliëf in de vlakte van Haspengouw.

U bevindt zich voor het oude treinstation van Wasseiges. Het werd gebouwd op het einde van de 19e eeuw en omvat twee gebouwen, een voor de inontvangstneming en een andere als opslagplaats. Later bouwde men een woonst naast het gebouw voor inontvangstneming dat een verdieping bijkreeg. Het stationnetje van Wasseiges maakt deel uit van een interessant verhaal over een treintje dat 40 jaar lang de streek doorkruiste, van 1879 tot 1918. Dat was de Zaman trein. Joseph-Emmanuel Zaman was een rijke industrieel uit Brussel die zich begon toe te leggen op de teelt van suikerbieten nadat hij in het kasteel van Wasseiges kwam wonen. Samen met landbouwers uit de streek stichtte hij de suikerfabrieken van Boneffe en Ambresin. Om zijn productie gemakkelijk te kunnen vervoeren, besliste hij een spoorlijn aan te leggen die de twee suikerfabrieken verbond. De Zaman trein, zoals hij genoemd werd, was ook verbonden met het bestaande spoorwegnet, waar hij aansluiting mee had in het station van Noville-Taviers. Een smalspoor (71 cm) liep voortaan door de streek over een afstand van bijna 10 km. De Zaman trein vervoerde niet enkel suikerbieten maar ook goederen en reizigers. Langs het traject werden acht stations gebouwd en een depot in Ambresin. De remises voor wagons en locomotieven zijn vandaag noch zichtbaar op de site van de oude suikerfabriek. Er werden ook twee bruggen aangelegd, een in Wasseiges en een in Branchon. Deze laatste was een echt kunstwerk en vestigde mee de faam van de Zaman trein: het was een metalen viaduct, 127 meter lang en 5,5 m hoog.

Groenten | Le Bon Melon de Fernelmont - Meloenen Adriano Boremanse & Marie-Pierre Binamé Rue du Baron d’Obin 239, 4219 Wasseiges 0474/571817 potager.wasseiges@gmail.com www.lepotagerdewasseiges.be/ KORTE CIRCUITS: rechtstreekse verkoop op het veld: vrijdag 9:00 – 17:00.

Op het einde van de 12e eeuw kwamen er baljuwschappen in onze provincies. Dit gerechtelijk-administratief systeem dat uit Frankijk was overgewaaid, werd onder meer toegepast in het graafschap Namen en Wasseiges. Deze laatste gemeente werd gekozen als hoofdplaats van het baljuwschap en hield toezicht op ongeveer 29 dorpen in het noordoosten van de provincie Namen en enkele gemeentes in het westen van de provincie Luik. Aan het hoofd van het baljuwschap stond de baljuw die niet noodzakelijk tot de adel moest behoren en die de functie had van rechter, militaire chef en ontvanger van belastingen en boetes. In de loop der eeuwen verzwakte hun macht en in de 18e eeuw was de functie herleid tot eenvoudig toezichter. De baljuw was benoemd voor het leven, maar vanaf 1730 werd hij slechts benoemd voor 3 jaar. De Franse Revolutie en de annexatie van België maakten een einde aan het baljuwschap van Wasseiges. Uit die periode rest in Wasseiges enkel de woning van de laatste baljuw, Henri Matagne, die dateert van de 18e eeuw

De Saint-Martinkerk is gedeeltelijk omgeven door een ommuurd kerkhof. Zij werd opgetrokken in twee fasen: de westelijke toren en de drie beuken van het schip dateren van 1773. Het koor is van 1871 en werd gebouwd door architect H.J. Maquet uit Brussel.

Deze boerderij die in de 15e eeuw afhing van het Notre-Damekapittel van Namen en van de abdij van Saint-Laurent in Luik, strekte zich uit over meer dan 175 ha en dat is meer dan een derde van het grondgebied van Wasseiges. Zij hoorde toe aan de heer Gilles de Crupet. Voordien was ze een burcht die in 1322 betwist werd door Huy en de graven van Namen. Geholpen door Luik won Huy de veldslag. De burcht werd volledig vernield en nooit herbouwd. De boerderij die gerenoveerd werd in 1695 en 1753, heeft een defensieve allure behouden door haar torenpoort die vroeger afgesloten was door een ophaalbrug.

Een bank, een boom, een lap gras en… de Mehaigne. Vlakbij het dorpsplein van Wasseiges, nodigt de Mehaigne uit voor rust en ontspanning. Gezeten op de bank bij de rivier, kunt u van al zijn charmes genieten. Dertig soorten vissen zwemmen rond in deze rivier die zich nu eens rustig, dan weer levendig toont, maar die het door de menselijke activiteiten soms moeilijk heeft om de grote diversiteit van zijn vispopulatie te behouden. Teneinde de waterlopen te helpen bij het behoud van hun diversiteit, hun waterkwaliteit te herstellen en hun oevers aangenaam te maken, werden Riviercontracten op punt gesteld. Zij nodigen uit tot deelname en engagement van iedereen die zich van dicht of van ver interesseert aan waterlopen, zoals buurtbewoners, vissers, gemeentelijke mandatarissen… Het beheerscontract wordt vastgelegd en het Riviercomité zorgt voor een goed functioneren ervan. De Mehaigne maakt deel uit van het Riviercontract van de benedenloop van de Maas en heeft de burgers ingrijpend betrokken bij de voorbereiding van het contract. Een manier om zich de rivier op een intelligente manier weer toe te eigenen.

Hollandse linde (Tilia X europaea). Op het kruispunt met de Rue de Meeffe, ter hoogte van het verkeerseiland.

De kapel van Notre-Dame de Grâce werd gebouwd in 1897, zoals de cartouche in blauwe steen rechts van de deur aangeeft.

Gîte op de boerderij – twee gîtes waarvan één met grote capaciteit Voor een sportieve vakantie, met ontdekking van de natuur. Voor een ontspannend weekend, om er eens uit te zijn met uw gezin. Voor uw zakelijk verblijf. Ontdek onze activiteiten: landbouw, fruitteelt en fokken van volbloed Arabische paarden. Mimie en Jean Dardenne ontvangen u hartelijk.

Gebouw in baksteen en blauwe steen. De kapel werd opgericht in de 18e eeuw door de familie de Hemptinne. Ze verkeert in erbarmelijke staat en herbergt een icoon van de Maagd en een beeld van de kleine Jezus van Praag

De boerderij Montulet, voorheen de Ferme de la Tour waar de graaf en de gravin verbleven, is vandaag een heterogene vierkanthoeve met gebouwen in gekalkte baksteen voor wat betreft de bijgebouwen en natuurlijke baksteen en breuksteen voor het hoofdgebouw. Dat dateert uit de 18e eeuw en kreeg een bijkomende verdieping in de 19e eeuw. Sommige stallen dateren van de 17e eeuw, andere hebben een gewelfd interieur met Toscaanse zuilen. Op enkele meters van de boerderij staat aan de rand van de weg een kapel in baksteen, helaas in bouwvallige toestand. Haar gotische deur is omgeven door een stenen lint.

De Notre-Damekapel werd gebouwd met baksteen en blauwe steen. Ze heeft een dak in piramidevorm met daarop een smeedijzeren kruis. Waarschijnlijk werd ze in het midden van de 19e eeuw gebouwd door de familie Wery. In 1986 werd ze gerestaureerd door de wijkbewoners. Op Hemelvaart wordt er een mis opgedragen. De kapel is eigendom van de kerkfabriek van de kathedraal van Luik. Bron: Serge Chasseur.

Landelijke gîte – 4 kamers, voor 12 à 14 personen (gîte met grote capaciteit) De boerderij Sainte-Adèle in Forville biedt u een gîte voor 12 à 14 personen, hedendaags ingericht in een boerderij uit 1830. De gîte telt 4 kamers, elk met badkamer en privé-wc, gratis wifi, een grote living, een zeer goed uitgeruste keuken, een speelzaal en een grote tuin aan de rand van de velden waar in de zomer biologische groenten worden geteeld. Profiteer in het seizoen van de dagelijks verse groenten uit eigen tuin. De eigenaar organiseert op aanvraag een rondleiding op zijn boerderij en initieert u in de biologische groententeelt. Fietsen staan ter beschikking. Fiets- en RAVeL-route worden op aanvraag uitgestippeld.

Bewonder de dreef met zomerlindes (Tillia platyphyllos) die geklasseerd zijn als bijzondere bomen. Het kasteel is privébezit.

Te midden van de begraafplaats verrijst dit classicistisch gebouw in baksteen en blauwe steen, met een onderbouw van kalksteen. U ziet een chronogram dat het jaartal 1793 vermeldt. De kerk heeft een enkele beuk met drie traveeën, verbonden met convexe panelen met de toren. De toren is vrij slank en heeft een achthoekige spits van leien. Op het portaal ziet men een kroonlijst met het chronogram: De NassaU CorroY DeCano IUbente fUnDItUs aLte eXUrglt.

Witte paardenkastanje (Aesculus hippocastanum) met historisch belang: hij werd geplant ter gelegenheid van de 150e verjaardag van de Belgische onafhankelijkheid - Omtrek: 0,5 m Hoogte: 6 m.

Niskapel in kalksteen in 16e-eeuwse gotiek, ingewerkt in een muur uit de 19e eeuw. Accoladeboog versierd met fleurons terugvallend op een bundel dragers met lijstwerk. Wist u dit? Het Waalse woord voor niskapel is ‘potale’. Het is het verkleinwoord van ‘pote (klein gat). Niskapelletjes bevatten een beeld van een heilige, ze komen voor op een voet of onderbouw, of ingewerkt in een muur. In de dorpen ziet men ze vaak hoog ingewerkt in de muren van huizen. Daar worden ze geacht de inwoners te beschermen tegen ziektes. Op normale hoogte zijn ze bestemd om vereerd te worden.

Niskapel uit de tweede helft van de 19e eeuw met rondboog ingewerkt in kalksteen. Zeer mooi kruis in smeedijzer. Geplaatst op een moderne sokkel in baksteen, na een ongeval.

De classicistische kerk van Pontillas dateert van 1790, zoals de steen halverwege de torengevel aangeeft. Het koor van zijn kant dateert van de tweede helft van de 17e eeuw. De toren en de zijgevel hebben een rond raam. De kerk is gewijd aan Saint-Martin. Het gebouw paalt aan een klein ommuurd kerkhof, waar een stenen kruis uit 1622 herinnert aan zes slachtoffers van de Dertigjarige Oorlog (17e eeuw). Maar wie was Saint-Martin (of Sint-Maarten) aan wie bijna 500 kerken en kapellen zijn gewijd in Wallonië en die al 17 eeuwen lang vereerd wordt in onze streken? Maarten werd in de 4e eeuw geboren in Hongarije, toen een Romeinse provincie. Zijn vader was heiden en militair, en hij groeide op in Pavia waar zijn vader gelegerd was. Nadat hijzelf soldaat en christen was geworden, kwam hij terecht in een garnizoen in Gallië en het was in de Franse stad Amiens, nauwelijks 18 jaar oud, dat hij zijn beroemde geste deed tegenover een bedelaar. In ‘Het Leven van Sint-Maarten’ schreef zijn biograaf Sulpicius Severus: “Met het wapen dat hij aan zijn riem droeg, sneed hij de mantel in twee, gaf een helft aan de arme en kleedde zich met de rest” (vrij vertaald). Nadat Maarten het leger verliet – hij was dan 40 jaar – wijdde hij zich volledig aan het Geloof. Hij leefde als kluizenaar nabij Poitiers, kreeg het gezelschap van enkele ‘broeders’, stichtte het eerste monasterium van Gallië en werd bisschop van Tours. Hij evangeliseerde de Gallische provincies en was een incarnatie van de christelijke naastenliefde. Dat maakte hem een van de meest populaire heiligen van onze streken en heel wat parochies werden naar hem genoemd.

Juist naast de Saint-Martinkerk, met wie ze een ietwat tijdloos geheel vormt, bevindt zich de kasteelhoeve van Ramet, een vierkanthoeve van baksteen en natuursteen uit de eerste helft van de 18e eeuw. Het centrale portaal is omgeven door een hoge rechthoekige frontispies en begrensd door in reliëf gemetselde pilasters. Het geheel is bekroond met een driehoekig kroonwerk dat een steen met een wapenschild bevat. Op het geplaveide binnenplein, verdeeld door een muur, ziet u links het kasteel en rechts het woongebouw van de boerderij. Het kasteel, waarvan men enkel de straatgevel kan zien, trekt niet meteen de aandacht : de vensters zijn weggewerkt en de deur uit de 20e eeuw en het binnenplein zijn bedekt met stenen. De beste plaats om dit geheel te bekijken, is het linker uiteinde van het gebouw. U ziet er ook de ingang van een park met een vijver. De bomen van het park verbergen verschillende gebouwen die het oude kasteel van Ramet vormen. Op de gevel ontdekt men vensters met een bovendrempel uit de 19e eeuw, waarvan sommige een oculus vertonen. De rode kleur van de baksteen steekt mooi af tegen het omringende groen. Een parel in een groen doosje!

Twee witte paardenkastanjes niet ver van de Kasteelhoeve van Ramet (Aesculus hippocastranum)

‘Pontillas aan zijn kinderen 1914-1918 1940-1945’ Dodenmonumenten zijn veelzeggende getuigen, niet om de realiteit van de oorlog te begrijpen, maar om de voorstelling ervan te zien door tijdgenoten. De monumenten maken van de oorlog iets dat aangeeft dat men niet voor niets is gestorven, dat de mensen een identiteit en een toekomst hebben. (Bloed en stenen, de oorlogsmonumenten 1914-1918 in Wallonië). Tijdens het interbellum werden honderden monumenten opgericht: van eenvoudige platen tot complexe grafmonumenten. De gemeenschappen wilden rouwen om het verlies van hun kinderen, hun herinnering behouden en de namen van de helden vastleggen op steen. Het dorp Pontillas heeft verschillende inwoners van zijn kleine gemeenschap verloren. In de kerk zelf kan men op een portaal de Heilige Maagd zien met op haar knieën het lichaam van een net gesneuvelde frontsoldaat.

De boerderij van Narmont, iets buiten het dorp Pontillas gelegen, is een oude heerlijkheid die destijds Noirmont heette. Het is een schitterend gebouw in baksteen en blauwe steen, waar men naartoe gaat langs een charmante geplaveide weg, omgeven door groen. De vierkanthoeve heeft aan de rechterkant een vestinggracht. De gevel toont het bouwjaar 1750. De blik wordt vooral aangetrokken door de twee rijen vensters van het Luikse type, gewelfd en met harpomlijsting, en met de eveneens gewelfde toegangspoort, uiterst links gelegen. Aan de kant van het binnenplein zijn de muuropeningen van hetzelfde type, behalve de deur die een rechte dwarsbalk heeft.

De Place Félix Moinil, geïnaugureerd in 2015, is een gezellige plaats voor de inwoners, met sportterreinen en spelen voor kinderen die er een leuke ontmoetingsplaats vinden.

De kerk van Sainte-Marie Auxiliatrice in Petit-Warêt is gebouwd in neoclassicistische stijl. Het portaal van de toren toont het jaartal 1840. Het gebouw werd vergroot aan de oostelijke zijde en in 1871 voorzien van zijbeuken door architect J.L. Blandot uit Huy. De kerk heeft grote vensteropeningen met glas-in-loodramen en verder een opmerkelijke preekstoel en altaar. In 2012 werd ze opnieuw geschilderd met fondsen van de kerkfabriek en dankzij de tussenkomst van een milde inwoner van de gemeente.

Deze mooie kapel is gewijd aan Sainte-Philomène en aan Saint-Valentin. Het kleine gebouw bevindt zich aan de rand van de Place Félix Moinnil in Petit-Warêt en werd in 1900 aangeboden door Lambert Smetz (de eerste steen werd trouwens gelegd door zijn dochter Louise, 6 jaar oud). De kapel werd traditioneel bezocht door gelovigen die een novene deden (gelovigen gingen er negen dagen achtereen om negen paternosters te bidden voor het bekomen van een gunst), maar ook door gelovigen die kwamen bidden voor de genezing van hun kinderen die leden aan de ‘trage koorts’.

Deze kleine alleenstaande niskapel aan de rand van het dorp is gewijd aan Saint-Mort. Ze is gerealiseerd in kalksteen en dateert uit het begin van de 19e eeuw. Dit kapelletje bestaat uit een vierkante nis, afgesloten met een metalen deur met recent hekwerk, een kroonstuk met een accoladeboog en een sokkel met de inscriptie: ST MORT PRIEZ/POUR NOUS en ERIGEE PAR/JOSEPH GRO/USSE 1811.

Blauwe Atlasceder (Cedrus atlantica 'Glauca') - Omtr 234 H. 18 - Institut Saint-Charles; rusthuis.

Gîte op de boerderij – tot 4 personen De ‘Ferme de la Porte Rouge’ ligt in het hart van het dorp van de schrijver Jean Tousseul en biedt een prachtig zicht op de heuvels van Andenne. Vlakbij liggen een natuurreservaat, de Maas en de grote verkeerswegen. Deze gîte omvat: hal en sanitair hoekje met wc en grote wasbak, een salon met een keukenhoek, twee kamers voor 1 x 2 personen, badkamer in elke kamer (wasbak, douche en wc).

De parochiale Saint-Rémykerk is een classicistisch gebouw, opgetrokken met blokken kalksteen in 1760-1761 door het kapittel van Notre-Dame de Sclayn. De kerk had aanvankelijk een oostelijke toren, een breed schip met drie traveeën, een uitspringend transept, en een weinig diep koor met drie vakken. De toren werd in 1875 gewijzigd en verhoogd met een verdieping door architect J.-L. Blandot uit Huy. Het monumentale portaal werd toegevoegd in de 19e eeuw. Twee chronogrammen bevestigen de datum van de oprichting van de kerk. Het eerste bevindt zich onder de toren en het tweede op de toegangsdeur naar de sacristie. In de kerk vindt men verschillende elementen van oud meubilair: een doopvont uit de 18e eeuw, biechtstoelen uit de 17e eeuw, altaren, wandbetimmeringen, communiebanken, een biechtstoel en schilderijen uit de 18e eeuw en ten slotte opmerkelijke grafstenen en -kruisen uit de 16e, 17e en 18e eeuw.

Dit mooi geheel in natuursteen, gekenmerkt door twee torens, dateert in hoofdzaak uit de 16e en 17e eeuw. Het was de zetel van een Naamse heerlijkheid vanaf de 14e eeuw. Aanvankelijk paalde de boerderij aan een kasteel. Maar dat was heel lang onbewoond gebleven en het werd afgebroken in 1946. Vandaag rest er enkel een stukje stenen muur, links van de boerderij en aan de voet van de vijver. De boerderij Libois is een belangrijke constructie in kalksteen met een grondplan in U-vorm, waarbij de opening naar het westen wijst, naar het voormalige kasteel. In het oosten hebben muren uit de 16e eeuw de geschiedenis overleefd. Men herkent ze aan hun mooi metselwerk met een regelmatige onderbouw en in het centrum een toegangspoort (vandaag dichtgemetseld). Er vlak naast ziet u een uitzonderlijke schuur uit de 16e eeuw, ook al met een zeer verzorgd metselwerk. De zuidelijke vleugel bestaat uit een hoofdgebouw en een lange rij stallingen. Het woongebouw dateert van de 17e eeuw maar werd opgetrokken op de plaats van een ouder gebouw. Het werd gerenoveerd en opgehoogd in de 19e eeuw. Aan de hoeken van het complex staan de emblemen van de boerderij : twee ronde torens met schietgaten. Elke toren heeft bovenaan een duiventil, een kroonlijst en een achthoekig leiendak in pijlvorm. Ten slotte merkt u ter hoogte van de noord-zuid passage twee poorten, de eerste (noorden) in Lodewijk XIV stijl en de tweede (zuiden) uit de 18e of 19e eeuw.

Het geklasseerde Natuurreservaat van Sclaigneaux, 80 ha groot, bevindt zich op de hoogtes van Seilles. Het is erkend door het Waalse Gewest als site van uitzonderlijk biologisch belang en maakt deel uit van het Natagora netwerk. Het reservaat van Sclaigneaux, dat is: een zone van enkele tientallen ha met een zeldzame natuur en een opmerkelijk biologisch belang; een flora die zich heeft aangepast aan een bodem die lood en zink bevat; een fauna die insecten, kikvorsachtigen, reptielen, vogels en zoogdieren omvat. Tijdens het toeristisch seizoen organiseert Natagora rondleidingen in het reservaat.

De Saint-Étiennekerk van Seilles is het oudste gebouw van het dorp: ze zou gebouwd zijn op de ruïnes van een Romeinse villa. De vierkante toren en het schip dateren van het midden van de 11e eeuw en zijn dus bijna 1.000 jaar oud. De kerktoren had een dubbele functie: hij was klokkentoren maar ook een versterkte plaats voor tijden wanneer het dorp werd aangevallen. Men kan overigens langs de 4 zijden nog schietgaten zien, openingen voor boog- en kruisboogschutters. Het gebouw toont de romaanse stijl, die zich kenmerkt door een massief aspect, dikke muren, smalle en weinig talrijke vensters en grote buitenpijlers. Het voorportaal dateert van de 16e eeuw. Het werd gebouwd ter vervanging van een deur die zich aan de zijkant van het gebouw bevond. Dit deel van de kerk toont een andere stijl, namelijk de late gotiek die typisch was voor onze streek. Tijdens de laatste restauratie van de kerk, in 1974, toen men de kalk van de muren verwijderde, ontdekte men oude muurschilderingen. Zij verkeren in goede staat en zouden kunnen dateren van de 15e eeuw. Wist u dit? Onder het dak is een romaans gebinte bewaard gebleven. Het bestaat uit zware, grof gevierkante balken met gehalveerde verbindingen. Alle balken zijn vastgepend. Onder de zuidwestelijke hoek van de toren bevindt zich een 14 meter diepe put.

Deze kapel in baksteen die in 1874 werd gebouwd door de familie Jonet, heeft een spitsboogdeur met bovendrempels in natuursteen. Het leien dak is bekroond met een kruis in smeedijzer.

De Saint-Laurentkerk heeft een neoclassicistische architectuur maar is waarschijnlijk heel oud. Tijdens de 17e en 18e eeuw had de kerk eigen bronnen en inkomsten. Die opbrengsten kwamen van het land dat ze bezat en de mudden spelt (mud = oude inhoudsmaat voor graan en andere droge waren).

In het boek ‘Les délices du Pays de Liège’, geschreven in 1744 door Saumery, beschrijft hij de omgeving (en onder meer het bos) als volgt: "Een van armen van de beek (...), komt uit een onontgonnen maar riant dal en wordt ontdekt aan de kant van het zuiden, waar het bijna op hetzelfde niveau ligt van een uitgestrekt en vruchtbaar landschap. Een kwart mijl hoger leidt deze vallei naar een donker heggenlandschap, waar lanen afgezet met allerlei soorten bomen zorgen voor een ondoordringbare afscherming van de zonnestralen. De beek die er doorheen stroomt, laat zijn water vloeien op een bodem van grind, wat de zuiverheid ervan verhoogt.”

Deze oude handpomp in gietijzer herinnert aan een niet zo ver verleden toen er nog geen kranen met lopend water waren in de huizen. De pompen verschenen in de loop van de 19e eeuw en werden in grote hoeveelheden geproduceerd in gieterijen. Men vond ze zowel op het platteland als in stedelijke milieus. Het intern mechanisme was altijd identiek, meer de vorm van de pomp kon verschillen.

Quercus robur - Zomereik

De drie grafheuvels uit de 2e eeuw die verrijzen op het platteland tussen Meeffe en Seron horen sinds 2013 bij het uitzonderlijk erfgoed van Wallonië. Zij bevinden zich op 4,5 km van de oude Romeinse heerweg die Bavay met Keulen verbond. Zij werden regelmatig onderzocht door archeologen en dat gebeurde ook van 5 juni tot 18 juli 2018. Nieuwe elementen hebben toen het feit bevestigd dat de graven van Seron tot de belangrijkste van de streek behoren, want al zijn ze niet zo hoog, we zien er enkel het deel aan de oppervlakte van. Recente opgravingen hebben inderdaad aan het licht gebracht dat de geïsoleerde tumulus omgeven was door een omheinde ruimte met zandsteenscherven van 29 meter op 60 cm. Wat kunnen we daaruit afleiden? De omheinde ruimte zou de scheiding kunnen betekenen tussen de wereld van de doden en deze van de levenden. Tijdens vorige opgravingen, in 1854, ontdekte men onder de geïsoleerde heuvel de resten van een houten doodskist met verkoolde menselijke beenderen en wat aardewerk. Het is heel waarschijnlijk dat deze resten niet aan een Romeins officier hebben toebehoord maar aan een rijke eigenaar van een landbouwdomein uit de omgeving, wiens slaven de aarde hebben aangebracht voor de heuvel. Aarzel niet op de tumuli van Seron te klimmen, u krijgt er een uitzicht op het omliggende platteland van Haspengouw. Zo’n vijf à zes meter boven de grond ontdekt u de dorpen Meeffe, Hemptinne en Seron. Nog meer graven zullen hun geheimen mettertijd prijsgeven, zoals deze van Merdorp, Ambresin of Avesnes.

Saint-Donat wordt aangeroepen voor bescherming tegen onweer, storm, bliksem, donder en andere slechte weersomstandigheden. Rond de Saint-Donatkapel uit 1806, ziet u 2 haagbeuken met opstaande takken (Carpinus Betulus) met een omtrek van meer dan 82 cm.

De boerderij die u voor u ziet, maakte vroeger deel uit van een religieuze instelling, het klooster van Saint-Sevère. Jawel, er bestond een klooster in Meeffe en de eerste bouw gaat waarschijnlijk terug tot de 7e of 8e eeuw. Enkele eeuwen later werd het bij gebrek aan bewoners afgestaan aan de benedictijnen van de Saint-Laurentabdij in Luik en werd het een priorij met enkele religieuzen. Maar het leven in de priorij van Meeffe lijkt niet op de loop van een lange rustige rivier. Doorheen de eeuwen werd ze verschillende keren geplunderd en in brand gestoken, en het aantal monniken smolt als sneeuw in de zon. Zo kwam het dat de priorij van Saint-Sevère, nog steeds eigendom van de Saint-Laurentabdij, in 1717 een boerderij werd. Er bestaan niettemin vandaag nog verschillende sporen van het religieus verleden zoals de oude steen met wapenschild boven de koetspoort met de bijna onleesbare inscriptie ‘Numinis Ope’. Dat is het devies van Oger de Loncin, abt van Saint-Laurent (1586-1633). Kijk nu naar rechts, u ontdekt een gebouw in natuursteen dat sterk afsteekt tegenover de overige die vooral in baksteen zijn opgetrokken. Het is de oude romaanse kapel van het klooster. Ze heeft zeker enkele gotische aanpassingen ondergaan, zoals het roosvenster waarvan men de stenen omkadering kan zien op de muur tegenover de ingang van de kapel. Het roosvenster dat ongetwijfeld destijds voorzien was van gebrandschilderd glas, is momenteel opgevuld met een muur in natuursteen en is niet gemakkelijk te onderscheiden. De kapel van de priorij werd een schuur in het begin van de 18e eeuw en zag haar toegangsdeur omgeven door bakstenen in de 19e eeuw, het werk van een van de bewoners van de boerderij. Wat Saint-Sevère betreft, zijn relieken hebben Meeffe verlaten en vonden onderdak in het moederhuis in Luik. Enkel een borstbeeld van de heilige die men aanroept tegen grote droogte, wordt nog vereerd in de parochiekerk.

Door Meeffe kabbelen verschillende waterlopen. De Mehaigne, de Soile, de kleine en de grote Rhée vloeien onder de bruggen en straten van het dorp. Zij worden zelf gevoed door verschillende bronnen. Het is dus niet verwonderlijk om een fontein te vinden in Meeffe. Het kleine bassin van de fontein wordt gevormd door een vierkant in blauwe steen. De grote ovale en bolle steen aan de rand van het bassin diende ongetwijfeld om de was te doen. Juist achter de fontein is een recente en grote niskapel, ook in natuursteen, gewijd aan Sainte-Claire. Ze bevat een beeldje van de patroonheilige van de blinden. Maar wat op deze plek interessant is, dat is de fiets achterlaten en te voet het paadje volgens langs de niskapel. Na enkele meters gaat u over u de kleine brug over de Rhée en vervolgt u deze charmante wandeling tussen de tuinen en huizen van de Rue du Tiers. Op het einde van het pad neemt u rechts, gaat u opnieuw over de Rhée, nogmaals naar rechts en u bent in de Rue des Fontaines. Een leuke wandeling in Meeffe! Kent u overigens de oorsprong van de naam Meeffe? Het achtervoegsel ‘effe’ of ‘affia’ is van Keltische oorsprong en zou ‘lopend water’ betekenen. Maar volgens de Waals historicus Maurice Bologne, zou Meeffe voortkomen van ‘Maldavia’, het ‘land van de moerassen’. En dan is er ook nog de enthousiaste lokale historicus Joseph Deleuze, die ‘Boneffe, ‘boun aiwe’, of ‘goed water’ vergelijkt met ‘Meeffe’, ‘ma aiwe’ of ‘slecht water’. Het klopt dat het dorp destijds veel drassige gronden had.

Een beek is een ondiepe waterloop met een bescheiden debiet, gevoed door natuurlijke bronnen of een drainagebekken, vaak voortkomend van een vijver, een meer of een rivier. Een beek kan droog komen te staan bij grote droogte, want zijn bron is afhankelijk van de weersomstandigheden. De Rhée heeft de Soile als bijrivier.

De Calvariekapel verrijst op een kleine hoogte en domineert het dorp Meeffe, maar men zou er kunnen passeren zonder ze op te merken want ze is gaandeweg omringd met plantengroei en bewoning. Men gaat er heen via twee stenen trappen, met vertrek aan de Rue du Berlicot en de Rue des Masures. De keurige, helemaal witgeschilderde kapel is verfraaid met pilasters en een fries van baksteen die haar nog eleganter maken. De achterkant van de kapel, met afgeronde muren, is niet toegankelijk. De meer sobere zwarte toegangsdeur met erboven een gemetseld kruis dat reikt tot aan de fries, heeft vier verticale spleten die echter niet direct iets van het interieur van de kapel laten zien. Men moet een tiental treden op gaan – opgelet, wankele trapleuning – en vlak bij de openingen gaan staan om het interieur te ontdekken. Een ijzeren hek op een meter van de ingang scheidt het altaar van de bezoekers. Op het altaar bevinden zich verschillende geverfde plaasteren beelden met een afbeelding van Christus en Maria. Aan de voorkant van het altaar ziet u de inscriptie ‘Souvenir de la famille Sauvenier frères et sœurs 1884’. Op de hoogte, misschien een feodale motte of een Romeinse tumulus, krijgt u een panorama van 360° van de straten van Meeffe.

Sainte-Barbe, gevierd op 4 december, is de patroonheilige van iedereen die een gevaarlijk beroep heeft. Bekijk het opschrift ‘Sainte Barbe préservez nous de la mort subite et imprévue’.

Onthaal van scouts – schoolgroepen - logies – tot 30 personen Het logies dat we u aanbieden bestaat uit drie paalhutten. Zij hebben een houten structuur, zijn geïsoleerd, verwarmd en gezellig ingericht. Het zijn hutten om ‘samen te leven met de natuur’, om zich te herbronnen, terug te keren naar het authentieke leven, verschillend van wat we dagelijks gewoon zijn. De hutten bieden de gelegenheid om op te gaan in de omgeving. Ze vormen een uitnodiging tot reizen, avontuur, dromen en poëzie.

Het Waalse woord voor niskapel is ‘potale’. Het is het verkleinwoord van ‘pote (klein gat). Niskapelletjes bevatten een beeld van een heilige, ze komen voor op een voet of ingewerkt in een muur. In de dorpen ziet men ze vaak hoog ingewerkt in de muren van huizen. Daar worden ze geacht de inwoners te beschermen tegen ziektes. Op normale hoogte zijn ze bestemd om vereerd te worden.

Quercus robur - Zomereik

IJs | Sorbets | ijstaarten | yoghurt | kwark | pudding | rauwe melk Joëlle & Virginie Delcourt rue Mahy 29, 5380 Noville -les-Bois 081/83.49.54 0477/19.18.72 fermedugrosmaillet@skynet.be lafermedugrosmaillet.blogspot.com/ KORTE CIRCUITS: rechtstreekse verkoop: winkel op de boerderij kruidenierszaak: Avicole du Waya

Kapel gebouwd in 1951 als dank voor de genezing van een ziekte.

Op nr. 1: Fagus sylvatica purpurea - Rode beuk - Omtrek: 3,05 m – Hoogte: 22 m Cedrus atlantica blanca - Atlasceder - Omtrek: 2,80 m – Hoogte: 26 m Tilia x petiolaris -Treurzilverlinde - Omtrek: 4,12 m – Hoogte: 32 m

Tilia platyphyllos - Zomerlinde - Omtrek: 2,36 m Hoogte: 22 m

De Saint-Etiennekerk werd in 1772 ingeplant op de locatie van een oud gebedshuis. Het is een hoog gebouw in neoclassicistische stijl, opgetrokken in baksteen en blauwe steen, en met harmonieuze proporties. Het is een voormalige kerk van de abdij van Salzinnes (grote cartouche van een abdis, met devies en het jaartal 1772, boven het omlijste portaal). Spits van leien, van ver zichtbaar, met een peervormige punt. Groot classicistisch interieur met rijzige zuilen, ovale oculi en mooi eikenhouten meubilair: altaren, preekstoel, acht bewerkte panelen in het koor (Bijbelse scènes), beelden uit de 18e eeuw.

Noorse esdoorn (acer platanoides) en een Engelse veldiep (ulmus procera)

Wie was dokter Goffin? Jules Goffin werd geboren in Noville-les-bois op 31 maart 1897. Hij was nog zeer jong toen de oorlog uitbrak. Maar zijn jeugdige leeftijd belette niet dat hij benaderd werd door de inlichtingendienst en vanaf 1915 werd hij actief lid van het Verzet. In 1918 werd hij in Luik aangehouden, maar bevrijd op het einde van de oorlog. Toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak in 1940 vervoegde hij onmiddellijk het Verzet en werd belast met de organisatie van een verzetslijn aan de Nederlandse grens. Hij omringde zich met kundige en toegewijde medewerkers en werd betrokken bij het netwerk dat de terugkeer van gevangenen en vliegtuigbemanningen organiseerde. Helaas werd hij verraden en op 15 oktober 1942 aangehouden, samen met een groot deel van de leden van zijn netwerk. Zij werden in Nederland vastgehouden en in Utrecht geëxecuteerd op 9 oktober, na een lange en pijnlijke gevangenschap.

www.legoutdemapassion.be/

Een gekruisigde Christus en houten beelden van de Maagd, Sainte-Brigite en Saint-Donat bevolken dit calvarie. Gebouw in baksteen met leien zadeldak. Fronton in geschilderd hout. Het werd onderhouden door de Graven d'Andigne, eigenaars van de boerderij Dompire.

Het kasteel van Fernelmont maakt deel uit van het belangrijk erfgoed van Wallonië. Vanaf de dreef die u naar het kasteel brengt tot de eerste poort, maakt u letterlijk een sprong in de geschiedenis en belandt u in de 13e eeuw. In 1269 vestigden Godesalc de Noville – of Godescalc de Fernelmont – en enkele boeren zich op een terrein in het midden van een vijver die gevoed werd door de kleine Houyoux. Zij bouwden er een neerhof en enkele vakwerkgebouwtjes die ze omringden met een palissade. Om hun veiligheid te verhogen, kwam er in 1300 een donjon-poort in steen en die ziet u voor u. Het was de eerste versterking die op deze site werd gebouwd. De stoere donjon, met defensiesystemen en valstrikken, was ook een woonst met twee verdiepingen. Op de tweede verdieping was er een keuken met een indrukwekkende schoorsteen en een kleinere zaal waar het wapenschild is gegrift op de muur. Daarna kwam de bouw van het eigenlijke kasteel. Het werd opgetrokken in verschillende fases tussen de 16e en de 17e eeuw. En het was ook in de 17e eeuw dat het neerhof verbonden werd met de vaste grond, vóór de ingang van het kasteel. Wanneer u het pad langs de vijvers bewandelt, ontdekt u de achtergevel van het kasteel met zijn twee rijzige torens die aansluiten op de eerste verdieping.

Maraîchage | Le Bon Melon de Fernelmont Xavier Anciaux & Christophe Henry Rue de la Victoire 5380 Noville-les-Bois 0498/321481 xavier.anciaux@outlook.com www.coof.be/ ooexperience.be/ KORTE CIRCUITS: Coopérative : COOF online bestelling van manden russen dinsdag 14 u en woensdag 18 u voor levering of ophaling op zaterdag. Rechstreekse verkoop met zelf plukken Markt: Markt van de COOF op het veld, zaterdag 10-13 u in aanwezigheid van andere producenten.

Eenstijlige meidoorn (Crataegus monogyna), prunus, prunus spinosa, …

Abdijhoeve (120 ha), voormalige eigendom van de abdij van Marche-les-Dames in de 17e eeuw. Prachtig ensemble dat geïsoleerd op het platteland ligt, aan de rand van de Route de Noville-les-Bois. Immense schuur en groot woongebouw op het einde van een vierkant binnenplein.

Tamme kastanje (castanea Sativa) en twee haagbeuken (carpinus Betulus).

De Saint-Feuillenkerk werd gebouwd in 1761 en vergroot met een travee in 1898. Deze twee jaartallen staan op het timpaan van het neoromaanse portaal met op de dwarsbalk de inscriptie: Laudetur Jesus-Christus. Amen. Dit gebouw in classicistische stijl, omgeven door een kerkhof, is opgetrokken met baksteen en blauwe steen op een basis van hergebruikte blokken zandsteen en kalksteen. De sacristie dateert van de 19e eeuw maar heeft een sluitsteen die dateert van 1761.

De boerderij van Jonquoy behoorde toe aan de abdij van Marche-les-Dames, zij werd al vermeld in de 17e eeuw. De hergebruikte steen boven de toegangspoort vermeldt het jaar 1662 en toont het blazoen van abdis Christinne de Hinnisdel. Het woongebouw en de stallingen werden herbouwd in de 19e eeuw (95 ha).

De ‘Reine conçue Sans Péché’ is niemand anders dan de Maagd Maria met verwijzing naar de Onbevlekte Ontvangenis. Dat laatste is een dogma van de katholieke kerk, uitgeroepen door paus Pius IX in 1854. De kapel is een eerbetoon aan de Maagd Maria, vrij van doodzonde.

Witte paardenkastanje (aesculus hippocastanum) - Omtrek: 3,15 m – Hoogte: 15 m.

Gastenkamer (B&B) – 1 tweepersoonskamer Mooie grote kamer voor 2 personen met cocoon-sfeer in een bijgebouw aan de ingang van een rustige tuin. Alle comfort, badkamer met bad en douche, tv/wifi. Ontbijt met het gezin. Mogelijkheid voor massages met essentiële oliën.

Classicistisch gebouw opgetrokken tussen 1762 en 1767 met baksteen en blauwe steen op een basis van zandsteen en kalksteen. Eén beuk met vier traveeën, zeer mooi marmeren plaveisel.

Achthoekige kapel in baksteen uit het einde van de 17e eeuw, met in elke hoek een pilaster. Rondboogdeur in blauwe steen met sluitsteen, afgesloten door houtwerk met balusters en een impostvenster met straalvormige houtroedes uit de 19e eeuw. Leien dak in klokvorm met erboven een smal kruis versierd met leliën. Waarschijnlijk gebouwd door de familie Wasserwas. In 1983 gerestaureerd door de toeristische dienst van Fernelmont met de hulp van de bevolking.

Deze kapel dateert uit het begin van de eeuw en vervangt een veel oudere kapel. Ze is eigendom van de kerkfabriek van Marchovelette. Ze wordt beschermd door het bladerdak van deze prachtige beuk (Fagus sylvatica) die geklasseerd is als bijzondere boom. Wist u dit? De rooms-katholieke kerk heeft Saint-Roch (Rochus van Montpellier) heilig verklaard vanwege zijn hulp aan de verstotenen van zijn tijd: de pestlijders . Hij is de patroonheilige-beschermer tegen besmettelijke ziektes.

Niskapel in kalksteen uit 1957, gebouwd op initiatief van de heer en mevrouw Omer Lambert-Poskin, die in die tijd in de aanpalende boerderij woonden.

Gastenwoning (B&B) – 16 à 18 personen La Régie ligt ingekapseld in het groen, op een heel rustige plek op 300 meter van het kasteel van Franc-Warêt (op 10 km van de stad Namen). Het volledig gerestaureerde huis, opgetrokken in blauwe steen en hout, biedt een moderne, luchtige en warme leefwereld. La Régie leent zich zowel voor een verblijf met familie, vrienden en ook voor een dagje teambuilding.

Versterkte kasteelhoeve uit het einde van de 16e eeuw. Het kasteel van Franc-Warêt werd vernieuwd in de 18e eeuw door architect Chermanne, op vraag van de eigenaar, graaf de Groesbeeck. Chermanne vernieuwde ook de Franse tuinen achter het gebouw. Men gaat het kasteel binnen via twee bruggen over de slotgracht en een ophaalbrug die toegang geeft tot het binnenplein van de boerderij. De hoofdgevel telt een hele reeks vensters, een frontispies met drie niveaus en een driehoekig fronton wat een plechtig karakter geeft. In de rechterhoek van de gevel bevindt zich een loggia uit 1834 en een stenen fontein. Wanneer men het kleine geplaveide binnenplein betreedt, links van het kasteel, heeft men rechts toegang tot de gebouwen en links tot de oude oranjerie. Rechtover u, op een iets hoger niveau dan de tuin, bevindt zich de nieuwe oranjerie die gebouwd werd in de 19e eeuw. Het interieur van het kasteel steekt vol schatten, zoals schilderijen, meubelen en wandtapijten. De verzameling wandtapijten die geïnspireerd is op de jachtpartijen van Maximiliaan is opmerkelijk. Deze jachtwandtapijten, te zien in het Louvre, werden in Brussel gemaakt. Zij stellen de jacht op herten voor en elk van hen slaat op een maand van het jaar. Men herkent bepaalde plaatsen in Brussel en heel wat planten en dieren uit onze bossen. Het kasteel van Franc-Warêt is geklasseerd als monument.

Kerk van baksteen en blauwe steen (behalve het koor in kalksteenblokken) te midden van een ommuurde begraafplaats, gebouwd van 1664 tot 1669. Boven de ingang bevindt zich een cartouche met de wapens van de familie de Groesbeeck en volgende woorden: "A Lhonneur de Dieu de Limmaculee Con/ ception de la tres saincte Vierge Marie / et de St Remy en Memoire de ses tres aymez / Pere et Mere Messir Ian Baron de Groisbeeck / et Helaine Dive le Reverendissime et illustre / Seigneur Paul Ian Baron de Groisbeeck / par la grace de Dieu Grand Prevot de / la Cathedrale et de St Denis Archidi / acre de Liege Seigneur de Franwaret / et de Iemeppe sur Sambre at commence a / faire bastire cette Eglise le 20 may / 1664 et Iat acheve Lan 1669 a Dieu / soit la lowange. »

Tamme kastanje ineengegroeid met een beuk. Hij is 30 meter hoog.

Kippen met biolabel Coq des Près Anne-Marie Humblet Rue Sart Helman, 6, 5380 Franc Waret 081/83 56 70 fermedegraux@gmail.com www.facebook.com/ferme-de-graux-magasin-le-petit-graux-118268018647155/ KORTE CIRCUITS: rechtstreekse verkoop : Le Petit Graux winkel op de boerderij met een assortiment lokale producten. openingsuren: donderdag en vrijdag 14:00 – 18:00 /// zaterdag: 9:00 – 12:00 en 13:00 – 17:00. Markt: Boninne, vrijdag van 15:00 tot 19:00.

Kapel die werd gebouwd enkele jaren na de verschijningen van de Maagd in Lourdes (1858).

De geschiedenis van de mijnen van Vezin begon rond 1750. In die tijd werd hematiet gewonnen, een ijzeroxide dat aanwezig was in kleine putten en galerijen in de heuvelflanken. In 1840 begon een gouden tijd voor de mijnexploitatie in Vezin. Er kwamen tal van nieuwe mijnen die de belangrijkste economische activiteit vormden en vele honderden mensen tewerkstelden. De mijnexploitatie ging verder tot in het begin van de 20e eeuw, de periode waarin de laatste schachten in Vezin opgevuld werden. De mijnschacht van Bâty-Driane was een onderdeel van de mijn van Vezin-Brichebo. Haar geschiedenis kende een tragisch evenement dat plaatsvond op 26 september 1883. Op die dag ontstond brand in een galerij en 21 jonge mijnwerkers vonden de dood. Dit monument werd op initiatief van de jongeren van Ville-en-Waret opgericht om hen te herdenken. Het stond oorspronkelijk op de oude begraafplaats maar werd nadien verplaatst naar dit kruispunt, niet ver van de ingang van de opgevulde mijnschacht.

De oude collegiale kerk Notre-Dame-et-Saint-Félix van Sclayn, de huidige Saint-Mauricekerk, werd gesticht in de 11e eeuw en stond onder de hoede van een kapittel van kanunniken. De kerk was omgeven door verschillende kloostergebouwen, een hospitaal, een school, een schuur en tal van bijgebouwen. De werken vingen aan in 1072 met de bouw van het koor en het transept. In het begin van de 12e eeuw realiseerde men de midden- en zijbeuken en na 1188 kwam er nog een westelijke uitbouw bij. In tegenstelling tot andere romaanse sanctuariums in Andenne, toont deze kerk de relatieve rijkdom van het kapittel van Sclayn met grote arcades rond de vensters van het koor en kleine boogfriezen boven de vensters van de middenbeuk en de viering. Wist u dit? In de westelijke muur kan men oude hergebruikte blokken zien die versierd zijn met varens en een niet-geïdentificeerd geometrisch motief, een soort plan, van onbekende origine. Deze versieringen dateren van het begin van de Romeinse periode en zijn mogelijks nog ouder.

De burcht van de Samson ligt meer dan 30 meter boven het niveau van de Maas en dat was een bewuste keuze. De site, aan twee kanten beschermd door waterlopen en steile rotsen, vormt een driehoek en enkel de basis daarvan moest verdedigd worden. De burcht telde drie omheinde plaatsen: een eerste die in de hoogte toegang gaf tot het dorp Thon, een tweede waar zich het neerhof bevond en in de derde ommuring lag de woning van de kasteelheer en de bijgebouwen en daar waren ook torens voor de verdediging voorzien. Van die oude torens blijft vandaag enkel de bijna intact gebleven Tour Lapidon over. Hij is gebouwd op de flank van een heuvel en kijkt vandaag neer op de Chaussée de Gramptinne. Rond de burcht zweven heel wat legendes. Een van de bekendste is die van de ‘Gouden Geit’. In de dieptes van de bucht zou een ‘Chèvre d’Or’, een welbekende demon uit de Waalse folklore, gewaakt hebben over een fabuleuze schat. Maar tijdens de kerstnacht verloor de Geit haar krachten en ging ze ronddolen in de burchtruïnes waarbij ze de schat onbewaakt achterliet. Info: de burchtruïnes zijn niet toegankelijk, de wegen erheen zijn gevaarlijk en overigens afgesloten.

De vallei van de Samson staat bekend voor haar rivier en haar natuurerfgoed maar ook voor haar bouwkundig erfgoed. Deze vallei werd uitgegraven door – u raadt het al – de rivier ‘de Samson’. De rotsen die u omringen bevatten tal van grotten en holen, waaronder de beroemde Grotten van Goyet, op nauwelijks enkele kilometers. De vallei dankt haar typische charme aan verschillende factoren: ze ligt ingebed tussen steile hellingen en pakt uit met opmerkelijke rotspartijen, een weelderige plantengroei en een leuk kronkelend riviertje. Zij is overigens geklasseerd als natuurreservaat en in dien hoofde beschermd door een sectorplan. De Samson, vroeger Houyoux genoemd, ontspringt op de hoogtes van Gramptinne en werpt zich 16 km verder in de Maas, in het dorp Samson. Zijn verval is een van de sterkste van de Maasvallei (gemiddeld 1,10 m op 100 m). Het is een snelstromend riviertje en zijn waterstanden kunnen verrassen want tijdens zijn loop wordt het gevoed door andere beken die komen van Sorée, Florée, Sorinne, Courrière en Faux. In Gesves, Mozet en Thon-Samson liet de Samson een tiental molens draaien die actief zijn gebleven tot vorige eeuw. Het water van de Samson is zuiver, wat de universiteiten van Namen en Luik heeft toegelaten een pilootproject op te starten met de naam ‘Meuse Saumon 2000’. Het project mikt op het uitzetten van de Atlantische zalm in het Maasbekken en het herstel van zijn volledige levenscyclus. Zo zijn er sinds 1988 bijna 1,5 miljoen jonge zalmen uitgezet in Belgische rivieren, waaronder de Samson.

‘La Maison Couleurs Nature’ bevindt zich op het ontmoetingspunt van de vallei van de Maas en de geklasseerde vallei van de Samson. Het is ook een ruiterrelais, beschikt over 4 charmante gastenkamers en biedt een gastentafel. Deze oude boerderij en nadien manege, werd gebouwd in lokale kalksteen en gerestaureerd met behoud van het oorspronkelijke uitzicht. Vandaag biedt het zijn gasten rust en alle comfort die nodig is voor een aangenaam toeristisch verblijf.

De Kasteelhoeve van Thon-Samson hoort bij de meest uitzonderlijke monumenten van het dorp. Men spreekt van ‘kasteelhoeve’ omdat het een grote afgesloten vierkanthoeve is die bestaat uit een hoofdgebouw voor de heer en een aanpalende boerderij. De eerste vermeldingen van de heerlijkheid Thon zijn te vinden in de 14e eeuw. Er was toen een middeleeuwse donjon waar in de 16e en 17e eeuw een hoofdgebouw met twee verdiepingen werd aan toegevoegd. Het ‘kasteel’-gedeelte bevindt zich rechts van de toegangspoort naar het binnenplein. De rest van de gebouwen bestaat uit een grote boerderij, opgetrokken in de 17e eeuw, maar gerenoveerd en uitgebreid in de 19e eeuw. Juist naast het hoofdgebouw bevindt zich een kleine lage deur die toegang gaf tot het oude bakhuis (waar het deeg werd gekneed en het brood werd gebakken). Het gebouw is rechts verlengd met een lange vleugel stallingen en links door een kortere vleugel. U zult ook een charmant vierkant torentje opmerken in de hoek van de omheiningsmuur.

De Saint-Rémikerk van Thon-Samson vertoont een relatief eenvoudige neoclassicistische stijl. De gevel, gerealiseerd met mooie behamerde stenen, krijgt reliëf door het sculptuurwerk rond de deur en het venster. Het zo gecreëerde reliëf verfraait de ingang van de kerk en creëert de illusie van een veel groter portaal. Bovenaan de gevel ziet u een gekruisigde Christus in steen, de oorsprong ervan is raadselachtig. Het enige wat men met zekerheid kan zeggen, is dat het beeld ouder is dan de kerk zelf. Er net boven ziet u het bouwjaar van de kerk (1780). De huidige kerk werd gebouwd in speciale omstandigheden. Er bevond zich namelijk op deze plek al een oudere kerk die in bouwvallige toestand verkeerde en die in een proces-verbaal uit 1779 beschreven werd als: “de muren staan op het punt in te vallen en het gebinte is volledig rot” (vrij vertaald uit het oud-Frans). Er werd dus in 1780 beslist om een nieuwe kerk te bouwen. Baron de Rahier, de heer van Thon, financierde het project samen met enkele notabelen en de pastoor. De inwoners van hun kant, engageerden zich om als vrijwilliger deel te nemen aan de werken. Naast de Saint-Rémikerk bevindt zich een klein kerkhof.

Landelijke gîte – 2 tweepersoonskamers – een slaapbank (5 personen + 1 baby) Een volledig vernieuwde schuur in regionale natuursteen ontvangt u in een landelijk en zeer helder kader. Met een oppervlakte van 90 m² is deze gîte (3 korenaren) perfect toegankelijk voor personen met beperkte mobiliteit. De vernieuwing gebeurde met milieuvriendelijke materialen en het gebouw heeft een laag energieverbruik. Het kreeg overigens een ‘Bâtiment exemplaire’ prijs.

De Saint-Firminkerk, opgetrokken in kalk- en zandsteenblokken, is een romaans geïnspireerde kerk die verschillende keren werd aangepast. Het gebouw onderging een grote verbouwing in de 19e eeuw. Toen werden twee zijbeuken toegevoegd aan de middenbeuk en het koor werd navenant aangepast. Over de oorsprong van de kerk tast men in het duister. Waarschijnlijk stond hier aanvankelijk een eenvoudige kapel die afhing van de parochie Sclayn en gewijd was aan Saint Jean-Baptiste. Het was pas in de 19e eeuw dat ze officieel aan Saint-Firmin werd gewijd. De toren van Saint-Firmin reikt 15,10 m hoog, hij heeft schietgaten en luchtspleten. Door zijn vorm en zijn functies, gelijkt hij op de torens van Seilles en Sclayn. Het interieur van de kerk onderging wijzigingen die het aspect drastisch veranderden. De rondboogarcades die het romaanse schip structureerden, werden in de 19e eeuw vervangen door zuilen. De zijbeuken werden ingrijpend verbouwd in de 18e eeuw. Het is vrij waarschijnlijk dat de romaanse kerk een platte absis had, die werd afgebroken en deels werd herbouwd in de 19e eeuw. Tijdens de reconstructie van het koor werden de romaanse vensteropeningen identiek nagemaakt, met hergebruik van enkele oude stenen. Wat betreft de liturgische voorzieningen werden 3 neoclassicistische altaren en een 19e-eeuwse preekstoel in het schip geplaatst tijdens de uitbreiding. Deze preekstoel bevatte 18e-eeuwse gebeeldhouwde houten panelen met de voorstellingen van de Maagd, Johannes de Doper en Christus. Deze panelen zijn momenteel toegevoegd aan het hedendaagse altaar (1963). In de 20e eeuw begon een nieuwe transformatiecampagne: het origineel tracé van de romaanse arcades kwam er terug, het altaar kwam dichter bij de gelovigen te staan, een plaasteren Christus werd opgehangen in het koor, een doopvont in blauwe steen werd gerealiseerd door Jean Willame, de polychromie van sommige beelden werd hersteld, het glaswerk werd weer in lood gezet en de vensters van het koor werden voorzien van werken van Louis-Marie Londot, een befaamd schilder uit Namen. Wist u dit? In de zuidelijke zijbeuk bevindt zich een grafsteen in renaissancestijl. Hij hoort toe aan Jean de Namur, eigenaar van de Cense de Dhuy, bastaardzoon van de graaf van Namen, overleden in 1569. Info: Saint-Firmin is lid van het Open Kerken netwerk. Het gebouw is dus van 15 juni tot 15 september elke zondag toegankelijk van 10 tot 12 u en van 14 tot 18 u. Gelieve de erediensten niet te verstoren tijdens uw bezoek.

Het kasteelcomplex stamt in hoofdzaak uit de 17e eeuw en vormt een L met drie hoektorens. In het westen heeft een lange constructie uit de 19e eeuw de oude gebouwen vervangen en geeft uit op een hedendaagse boerderij. In het oosten was de vleugel met het toegangsportaal waarschijnlijk het vertrekpunt voor de bouw van het complex. Het zou gaan om de oude ‘Cense de Jandrenne’, een boerderij die al in de 14e eeuw werd vermeld. In 1617 werd de boerderij verworven door Jacques de Zualart, een rijk personage en burgemeester van Namen. Nadat hij heer van Sclayn-Bonneville werd, maakte hij er een harmonieus kasteel van met een gevel in Maas-renaissance, gekenmerkt door een afwisseling van baksteen en kalksteenbanden. Zijn zoon Tilmant de Zualart ruïneerde zich tijdens de voortzetting van de werken en het was zijn belangrijkste schuldeiser, ridder Jean-Hubert de Tignée, die rond 1690 de nieuwe eigenaar en heer van Bonneville werd. Daarna bleef het kasteel van Bonneville tien generaties lang in dezelfde familie. Het behoort vandaag nog altijd toe aan de rechtstreekse afstammeling , ridder Baudouin de Theux en zijn echtgenote. Info: de ‘Cense de Jandren’, palend aan het kasteel van Bonneville, werd enkele jaren terug grondig gerenoveerd en kreeg een nieuwe bestemming: er worden nu recepties en evenementen georganiseerd.

De ‘Ferme de Dhuy’ is een van de oudste gebouwen van het dorp. De boerderij hing aanvankelijk af van de Abdij van Kornelimünster maar werd nadien eigendom van de graven van Namen, van de tak van de heren van Dhuy en Flostoy. Deze opmerkelijke vierkanthoeve groepeert rond een geplaveid binnenplein gebouwen in baksteen en kalksteen uit de 16e en 18e eeuw. Boven de deur van het hoofdgebouw vermeldt een steen het jaartal 1587 en toont de wapens van de heren van Namen en Rowier. Links van de toegangspoort zijn torens toegevoegd aan de muur: een ronde en twee vierkante. Juist voor de tweede toren zult u een lage, op de sluitsteen gedateerde deur aantreffen, beschermd door een charmante kleine erker (uitbouw aan een gevel, vroeger gebruikt voor de verdediging). Info: er is een project voor een nieuwe bestemming voor deze boerderij. De bouwvergunning werd al verstrekt door de gemeente en de werken zullen aanvangen in 2020.

Groenten | fruit | honing | Le Bon Melon de Fernelmont - meloenen Emilie Verkaeren – Madeleine Goblet – Olivier Peeters 261/1, Rue Chaudin, 5300 Andenne 0472/412600 emilie.maraichere@gmail.com www.lamodedecheznous.be KORTE CIRCUITS : Online: afspraak op de website tussen dinsdagvoormiddag en woensdag 19 u om uw mand samen te stellen. Afhaalpunten op donderdag:  18, rue de Montigny - 4217 Héron (16:30-19:30)  261, rue Chaudin - 5300 Bonneville (16:00)  3, rue des Casernes - 5024 Gelbressée (17:00 de manden bevinden zich onder een bergplaats voor het huis)  Mi-Blé Mi-Sucré 2, promenade des Ours - 5300 Andenne (16:00 – 18:00) en op vrijdag tijdens de openingsuren) Markt : Andenne, stadscentrum, vrijdag 8:00 –13:00 Rechtstreekse verkoop : Bonneville, zaterdag 10:30-13:00 Winkel op de boerderij: winkel le petit Graux, rue du Sart-Helman 6, 5380 Fernelmont

De kapel Notre Dame de Liesse herkent men aan haar torentje met erboven een kruis en een smeedijzeren haan. Op de sluitsteen van de deur ziet u een datum (1844) en een inscriptie: ‘Souvenir de Chles Timsonet’, de naam van de initiatiefnemer voor de bouw. In de 19e eeuw bewoonde Charles Timsonet de kleine lagergelegen boerderij. Hij zou de kapel gebouwd hebben ter ere van de juffrouwen van de familie Schellinx, waarvan de vader een eminent notaris was. Zo eminent dat Mijnheer Schellinx – volgens de lokale traditie – honderd huizen bezat waaronder één in goud! In de jaren 1960 werden het dak en het altaar van de kapel vervangen en de muren opnieuw geschilderd. Tot in de jaren 1970 werd hier alle dagen van oktober de rozenkrans gebeden.

Landelijke gîte – 3 kamers Gezinsgîte in een woning uit de 19e eeuw die smaakvol en met alle nodige comfort werd ingericht. Geniet van de rust van het platteland en het verwarmd privézwembad dat open is van mei tot september. De golf van Andenne bevindt zich op 500 m.

Om de kapel Notre-Dame Auxiliatrice in Bonneville op te merken, moet men aandachtig zijn. Heel wat inwoners van Andenne kennen haar niet en nochtans verdient ze om gezien te worden. Het kapelletje is heel eenvoudig en onopvallend maar wel goed onderhouden. Bijzonder is dat het bijna verpletterd lijkt tussen twee zeer oude en grote lindes die hier ooit geplant werden om het te beschermen. Het is gewijd aan Notre-Dame Auxiliatrice, waarvan het beeld zich op de achtergrond van het kleine oratorium bevindt. Nieuwsgierig geworden? U kunt het zien links op het kruispunt dat leidt naar de Ferme de Vaudaigle.

‘La Ferme de la Vaudaigle’, gebouwd in de 17e en 18e eeuw, was vroeger een versterkte boerderij die omgeven was door een slotgracht. Ze werd in U-vorm opgetrokken in kalksteen, maar onderging verbouwingen in de loop van de 19e eeuw. Een groot deel van de site is vandaag geklasseerd. U ontdekt de poort waarvan het midden gewijzigd werd in een gedrukte boog, met bovenaan een (hergebruikt) blazoen en de inscriptie: ‘Seigneur Wathyer de Fossez dit / Gerbehay capitaine et / damoiselle Françoise de / Vervy son espeuse. 1615’. Op de zuidoostelijke hoek bevindt zich het hoofdgebouw in L-vorm in de traditionele stijl uit de eerste helft van de 17e eeuw. Het heeft twee niveaus die verlicht werden door verankerde kruisvensters die vandaag bijna allemaal gedicht zijn. De uitspringende vleugel werd opgehoogd in de 18e eeuw en was voorzien van kruisvensters. Waar de twee gebouwen samenkomen, bevindt zich een vierkante toren waarin zich de gemeenschappelijke trap bevindt. U ontdekt ook een ronde toren met 4 niveaus, die voorzien is van schietgaten en kleine verankerde vensteropeningen met een rechte bovendrempel. Op de top bevindt zich een duiventil. In het verlengde van het hoofdgebouw situeren zich de stallingen uit de 17e eeuw, met een ontdubbelde rondboogpoort uit 1634. Het metselwerk verraadt verschillende verbouwingen. In het noorden ten slotte, bevindt zich de schuur met poorten die vernieuwd werden in de 19e eeuw en in de verlenging stallingen uit het midden van de 18e eeuw.

De eerste school in Groynne die ooit werd vermeld, dateert van de eerste helft van de 19e eeuw. Op 30 september 1844 kocht de Gemeenteraad een terrein voor de bouw van een school. Een schoolzaal en een logies voor de onderwijzer werden gebouwd voor de som van 1.990 frank. M. Poskin, die tot dan een privéschool had in het dorp, werd officieel aangesteld als onderwijzer. Hij werd in 1851 vervangen door M. Baras die in 1883 op zijn beurt plaats ruimde voor M. Delhaise. In 1889 besliste de Gemeenteraad om een nieuwe school te bouwen met 2 klassen voor jongens en 1 voor meisjes, samen met apart logies voor de onderwijzer en de onderwijzeres. M. Debrun, een aannemer uit Andenne, begon de werken in 1892, naar plannen van architect Pirnay uit Luik. Het gebouw dat we hier zien, is dus de oude gemeenteschool van Groynne. In de jaren 1950 waren er 6 klassen, naast de kleuterklassen, die onder de hoede stonden van onderwijzers en onderwijzeressen. De documenten en foto’s van de website ‘Bibliotheca Andana’ (de levende herinneringen van de gemeente Andenne) tonen de scheiding van de meisjesschool en de jongensschool, de gescheiden lessen, de kamers enz. Het voormelde eerste gebouw dat dienstdeed als gemeenteschool, bevindt zich iets verder, rechtover de kerk. In 1927 herbergde het Café Verlaine, uitgebaat door Jules Verlaine die er woonde met zijn vrouw, zijn 5 zonen en zijn dochter Suzanne. Zij herinnert zich dat ze als kind tussen de klanten liep en hen vanop de bovenverdieping zag dansen tijdens de dorpskermis. Zij herinnert zich het kaartspel, het kegelspel, de boeren en de mijnwerkers die na het werk iets kwamen drinken, enkele vaste klanten die iets te veel hadden gedronken en die naar huis trokken… geleid door hun paard. Er waren heel weinig auto’s in die tijd en het café was een plaats om zich te ontspannen. Suzanne zou overigens het café in 1956 overnemen en het gedurende 60 jaar uitbaten!

Aanvankelijk werd hier een kapel opgericht, in 1751, op vraag van de parochianen. Ze werd vergroot in 1864 en nog eens in 1905 om plaats te bieden aan alle inwoners van dit dorpje. In 1929 werd ze volledig gerenoveerd en dat gaf ons het neoromaanse gebouw dat we vandaag zien. Een sluitsteen uit 1751 werd bewaard achteraan de kerk. Erboven ziet u een nis met voluten. Beide zijn waarschijnlijk afkomstig van de oude gevel. Ook het dak werd in voornoemde periode gerenoveerd. Het was de heer Joseph Nigot, een leidekker uit Andenne, die het werk uitvoerde voor een bedrag van 28.412,20 frank. In het schip bevindt zich een preekstoel in Lodewijk XVI stijl, een mooie funderingssteen van G. Balthazar en C. Henrion (1750) en ook een gotisch muurwijwatervat in blauwe steen, versierd met een kop (16e eeuw).

Dit kasteeltje, dat vele jaren toebehoorde aan de familie Mertens, werd het hele jaar onderhouden door de familie Debarsy. De eigenaars kwamen er doorgaans tijdens het weekend of gedurende de zomermaanden.

Groynne, een gehucht dat deel uitmaakt van de gemeente Andenne, was een plaats waar steenkool werd gewonnen. Er zijn overigens verschillende extractiesites in de omgeving. Vandaag kan men nog een grote schoorsteen in baksteen zien van de oude steenkoolmijn die zich boven het dorp bevond (hoogte 240 m). Hij is de laatste getuige in het dorp en bleef lang in gebruik, tot in de jaren 1950.

Religieus monument, ingewijd op 15 augustus 1954, (Maria-Hemelvaart), dat gewijd is aan Notre-Dame de Beauraing. Het werd opgericht op vraag van de parochianen.

Classicistisch gebouw uit de 18e eeuw, opgetrokken met baksteen op een hoge onderbouw van kalksteen. De kerk werd gerestaureerd in 1967. Ze bevat een mooie renaissance preekstoel uit 1621, verfraaid met de afbeeldingen van Christus en de vier evangelisten in hoog reliëf. Het interieur telt ook een orgel uit de 19e eeuw met populaire beelden, een doopvont uit de 13e eeuw, polychrome beelden en andere cultusvoorwerpen.

In een typisch landschap van de Condroz, bezaaid met bossen, weiden en akkers, beslaat het domein van het kasteel van Haltinne een oppervlakte van bijna 250 ha. Het is volledig omringd met water en het is de Strouvia beek die de slotgrachten en de vele vijvers op het domein bevoorraadt met water. Het vierkante kasteel is in de 17e eeuw gebouwd met rood bepleisterde bakstenen en kalksteenblokken en wordt geflankeerd door vier vierkante hoektorens. Het verkeert nog steeds in zeer goede staat en is opgenomen als uitzonderlijk erfgoed. De families de Groesbeeck, de Mérode, de Tignée, Goer de Herve en momenteel de familie Lamarche waren de belangrijkste eigenaars van dit kasteel dat na branden in 1674 en 1684 gerenoveerd en door de eeuwen heen aangepast werd. Voorheen stond hier een versterking uit de 14e eeuw, maar het was enkel een donjon waarvan nu nog enkele ruïnes resten op 500 meter van het huidige kasteel. De gevel met zijn 18 traveeën – wat zeldzaam is in Wallonië –, zijn leiendak en zijn stenen kroonlijsten zijn opmerkelijk. Een ophaalbrug, weggenomen in 1889, gaf toegang tot het binnenplein, na het passeren van een vierkante poort-toren met twee niveaus, die gelijkenis vertoont met de vier hoektorens. Omdat het kasteel helaas niet kan bezocht worden, moet u zich tevredenstellen met een blik aan het ijzeren hek, dat zelf ook een hele geschiedenis kent: het was eerst aangeboden aan koning Leopold II voor zijn kasteel in Ciergnon, maar de koning wilde het nochtans schitterend bewerkte hek niet. Het was dan te zien op de Wereldtentoonstelling van Antwerpen om uiteindelijk in Haltinne te worden geïnstalleerd. Het domein van het kasteel van Haltinne maakt deel uit van het uitzonderlijk erfgoed van Wallonië.

Le Castel de Forvent ontvangt u in de heringerichte bijgebouwen van een elegant burgerhuis, gelegen in Coutisse, niet ver van Andenne, Ciney, Namen en Huy. Aarzel niet contact op te nemen met Le Castel de Forvent om meer te vernemen over de huur van receptiezalen voor bedrijfsevenementen, huwelijken en andere privérecepties.

Aan de voet van de heuvel van Nalamont bevindt zich de Sainte-Beggekapel. Ze werd gebouwd in het begin van de 20e eeuw en lag vlak naast de vroegere tramhalte Sainte-Begge, toen de spoorlijn werd aangelegd. De voorgevel werd gerestaureerd.

De kerk, gebouwd in 1846-1850 ter vervanging van een oude kapel, bevindt zich in het dorp Coutisse. Ze is gebouwd met baksteen en blauwe steen in neoclassicistische stijl. In het interieur bevinden zich verschillende beelden in polychroom hout: Saint-Etienne (rond 1600), Sainte-Begge (17e eeuw) en Saint-Orbie (19e eeuw). U kunt er achteraan ook twee muurwijwatervaten in marmer bewonderen. Bekijk ook de verfijnde preekstoel in vernist hout. Hij vertoont een blazoen met de inscriptie: ‘Christum Oportet Crescere’. De zijaltaren zijn in hout en in klassieke stijl. Het altaar links is gewijd aan de Maagd Notre-Dame de Beauraing en rechts aan Saint-Hubert, patroonheilige van de parochie. Een deel van het marmeren hoofdaltaar is bewaard gebleven. De kerk telt 8 gebrandschilderde ramen in moderne stijl met een blauwe en rode achtergrond, die scènes uit het dagelijkse leven voorstellen en gelukzaligheid evoqueren.

De Molen van Kevret, gelegen in de vallei die naar Coutisse leidt, heeft zijn oude cachet kunnen bewaren. Hij zou gebouwd zijn in de 16e eeuw door de familie Crevecoeur de Keveray of Keveret of Queverets. Op de gevel tonen namaak-ankers het jaar 1441. Geen enkele bron vermeldt wanneer en waarom dat jaartal toegevoegd is… De oorspronkelijke molen uit de 16e eeuw bestond uit 3 naast elkaar geplaatste gebouwen: een molen, een woonst en een stalling. In de 17e eeuw werd een voorportaal toegevoegd en in de 18e eeuw enkele schuren. Een deel van de machinerie van de molen is op miraculeuze wijze bewaard gebleven (raderen, molenstenen, katrol en graantrechter). Het huidige schoepenrad is meer recent. De Molen van Kevret heeft gemalen tot aan de Eerste Wereldoorlog. Het gebouw is nadien omgevormd in landbouwexploitatie, daarna in een luxueus hotel-restaurant en ten slotte werd het een dancing. Nadat hij enkele jaren verwaarloosd was, kocht de familie Lindemann in 1995 de Molen van Kevret en ondernam ingrijpende werken om er zich te kunnen vestigen. Het was nog eens een nieuw leven voor het gebouw dat uiteindelijk een toeristisch logies werd met 3 gastenkamers (2 korenaren).

Andenelle is een van de oudste dorpen van Andenne. De plaats was al bewoond in Gallo-Romeinse tijden, dat is gebleken uit de vele archeologische opgravingen. De Saint-Pierrekerk van Andenelle werd gesticht in de 12e eeuw en werd gebouwd met kalk- en zandsteenblokken. Uit haar romaanse periode behield ze enkel haar toren en middenbeuk met 5 traveeën. De rest van het gebouw kende tal van restauraties in de 16e, 19e en 20e eeuw. Bij de toegevoegde neoromaanse elementen horen de twee actuele toegangen, het plafond en de zijbeuken (verbreed en met een overkapping met veel vakken en gekoppelde vensters die relatief onconventioneel zijn). De kerktoren dateert van de 12e eeuw en kende slechts enkele heel kleine aanpassingen. Zijn origineel karakter is dus gemakkelijk te herkennen: vierkante toren met 4 niveaus, met schietgaten en aan elke gevel een ventilatieopening. Hij heeft een toegangsdeur op de eerste bovenverdieping (momenteel deur van de zanggalerij). Het romaanse schip, 5 traveeën lang en voorzien van een platte apsis, werd verbouwd in verschillende etappes. In de 16e eeuw werden de romaanse zuilen vervangen door gotische in Maaskalksteen. In 1860 werd het schip vergroot door toevoeging van een groot transept dat oorspronkelijk niet op de plannen voorzien was. De zijbeuken van hun kant ondergingen ook grote aanpassingen. Zij werden herbouwd en verbreed in 1860 en 1923, datum waarop hun dak uit één stuk vervangen werd door een dak met meerdere vakken. Het koor met oorspronkelijk een platte apsis werd afgebroken en in 1860 vervangen door een neoromaans koor. Het bevat niettemin nog steeds een oud voorwerp, namelijk een tabernakel uit de 14e eeuw dat vroeger ingevoegd was in de buitenzijde van de kerk en in het koor werd geplaatst in 1922. Sommigen denken dat dit het romaanse tabernakel was dat hoorde bij het eerste altaar van de kerk, maar dat lijkt weinig waarschijnlijk. Wist u dit? De eerste twee zuilen van het schip zijn bijzonder, zowel vanwege de figuren die in de kapitelen zijn gebeeldhouwd als vanwege de twee wijwatervaten waarvan er een versierd is met naïeve figuren (het zou kunnen gaan om portretten van milde schenkers).

Léon Tombu werd geboren op 25 januari 1866 op het nr. 3 van dit plein dat vandaag zijn naam draagt. Deze man maakte honderden schilderijen en schetsen, in alle genres en met verschillende technieken: gravures, drogenaaldetsen, olieverfschilderijen, aquarellen... Hij beeldde graag Maaslandschappen af, van Andenne tot Huy. Het was een man met veel facetten: kunstenaar, verzamelaar van keramiek, imker, onderwijzer (hij had zelfs Olivier Dégée, gekend onder de naam Jean Tousseul, als leerling), uitgever (van het magazine L'Essor). In 1899 stichtte hij de artistieke en literaire kring ‘L'Essor de Huy’ en in maart 1900 organiseerde hij in deze stad een eerste tentoonstelling van Schone Kunsten. Het Keramiekmuseum heeft vandaag tal van zakboekjes van de man die honderden schetsen maakte in zijn leven. Zo schetste hij ‘de kleine man, de modeste arbeiders die werkten op de aarde, de rivier en de zee’, maar ook gegoede burgers in chique kleren, vrouwen en kinderen tijdens hun bezigheden en hun spel. Hij realiseerde ook veel landschapschilderijen van zijn geboortedorp en van zijn reizen naar Sint-Lambrecht-Woluwe waar hij overleed in mei 1958.

Mis links van de collegiale kerk de Sainte-Beggefontein niet. Men vertelt dat Begga verkoos haar abdij te bouwen in een majestueuze vallei met een bron waaruit altijd fris water borrelde. Beweren dat het deze bron is die de fontein bevoorraadt, is maar een kleine stap voor de inwoners van Andenne… Zegt men niet dat dit water heel wat mineralen bevat en het hele jaar een temperatuur heeft van 10°C? Het fonteintje dat voorheen de ‘fontaine aux Poussins’ werd genoemd, kadert in een monument uit de 17e eeuw. Juist voor het eerste bassin ziet u een kleine afgesloten nis waarin een beeld staat van de patroonheilige. De fontein telt drie bassins: het eerste was voor keuken- en drinkwater, het tweede voor het vee en het derde voor de was. De mondelinge overlevering vertelt ons een anekdote over dit monument. De wasvrouwen van de wijk waren gewoon om dwars door de kerk te lopen als ze naar de bassins gingen. Geërgerd door die gewoonte, besliste de geestelijkheid om een inscriptie te plaatsen boven de rechtse toegang tot de kerk. Ze is vandaag nog altijd te zien en u kunt lezen: LES CHIENS HORS DE LA MAISON DE DIEU (honden buiten het huis van God). Omdat de instructie blijkbaar nog niet duidelijk genoeg was – zo vertelt men – ging men zelfs een wachtpost plaatsen bij de bewuste deur om de vrouwen met hun linnen, kinderen en honden, te verplichten rond de kerk te gaan.

Arthur Craco (1869-1955) was een van de belangrijkste vernieuwers van de keramiekkunst in België. Men zegt over hem dat hij vastbesloten was zich een prominente plaats te verwerven in de wereld van de decoratieve kunsten. Na de Eerste Wereldoorlog ontdekte hij in Andenne de ‘derle’ (witte klei). Dat was voor hem een revelatie en kluisterde hem aan de stad voor meer dan twintig jaar. De Fazantenfontein, gelegen op de Place du Chapitre rechts van de collegiale kerk, is een van de belangrijkste werken van de kunstenaar. Zij werd in 2012 gerestaureerd, ter gelegenheid van een editie van de ‘Biénnale de la Céramique’ (oude naam van Ceramic Art Andenne). In het midden van de fontein, boven op een zuil, ziet u paraderende fazanten terwijl beneden, op de rand van het bassin, kikkers zijn afgebeeld die hen kwakend en gelukzalig bekijken.

In het hart van het oude Andenne ligt de Place du Chapitre, op de plaats waar rond 692 een Merovingische abdij werd gesticht door Sainte-Begge. Rond het plein ontdekt u tal van bijzondere en geklasseerde gebouwen: de collegiale Sainte-Beggekerk, de Saint-Étiennepoort, de oude huizen van de kloosterlingen van de Ban van Andenne, de Sainte-Beggefontein, de Fazantenfontein van Arthur Craco... De Place du Chapitre is omringd door tal van geklasseerde woningen. Het zijn grotendeels voormalige huizen van de kloosterlingen van de Ban van Andenne. Allemaal hebben ze specifieke kenmerken. Op de nummers 4 en 5, op de hoek van de Rue des Sept-Églises, ontdekt u een groot huis met 2 verdiepingen in bepleisterde kalksteen, waarvan het volume, de nauwe openingen en het schildzadeldak wijzen op de traditionele woningen uit de 17e en 18e eeuw. Op nummer 10 ziet u een belangrijk huis in gekalkte blauwe steen uit het begin van de 18e eeuw. Deze woning heeft twee niveaus omkaderd met muurankers en heeft vijf traveeën met vensters. De opmerkelijke deur dateert van het einde van de 19e eeuw. Het dak is een heterogene mengeling van elementen uit verschillende tijdvakken: leien op van lijstwerk voorziene kroonlijsten, neoclassicistische dakvensters, moderne kroonlijsten in hout. De woningen op de nummers 11 en 12 dateren van de 17e eeuw. Het huis met nummer 11 staat haaks op het plein en werd in de 19e eeuw verbouwd, terwijl nummer 12 verbouwd werd in de 18e en 19e eeuw. Op nummer 14 huist het Institut Sainte-Begge met middelbaar, technisch en beroepsonderwijs, alsook een CEFA-antenne (alternerend onderwijs). Dit groot gebouw, voorheen de middelbare school van de ‘Filles de Marie’, werd gebouwd in bepleisterde baksteen en blauwe steen en beslaat twee belendende huizen uit de 18e eeuw. Links merkt u een traditionele woning verlicht door vijf traveeën vensters. Rechts een klassiek huis met twee woongedeeltes en twee niveaus, verdeeld door vijf traveeën vensters. Het indrukwekkende huis op nummer 17 heeft vooraan een tuintje, twee woongedeeltes en drie niveaus. Het onderscheidt zich door zijn neoclassicistische gevel uit het midden van de 19e eeuw. Dit gebouw werd op het einde van de 19e eeuw opgehoogd met een verdieping. Nummer 19 heeft een apart statuut want het is een voormalige pastorie. Het is een indrukwekkende woning in L-vorm met twee niveaus in bepleisterde baksteen en blauwe steen. Deze classicistische woning vermeldt het jaartal 1736 op een trap in het interieur. De lange gevel met twee woongedeeltes wordt verlicht door zeven traveeën vensters. De opmerkelijke deur heeft een rechte bovendrempel en een uitgezaagde dwarsbalk. Op de bovenverdieping is de vensterdeur van het balkon versierd met een Régence-hek in smeedijzer. Zelfs de kroonlijst is kwartrond bewerkt en de achterste dakvensters hebben driehoekige frontons. Volgens sommigen is deze woning de mooiste van alle bijzondere huizen op de Place du Chapitre. Ook de nummers 24, 25 en 26 zijn geklasseerd, zelfs al zijn ze waarschijnlijk iets minder spectaculair dan de vorige. Op nummer 24 bevindt zich een lang gebouw dat vroeger tegelijk handelszaak en woonst was. Het is gebouwd met beschilderde kalksteen in neoclassicistische stijl, in het begin van de 19e eeuw. Op nummer 25 ziet u een neoclassicistische woning in bepleisterde baksteen en blauwe steen uit het begin van de 19e eeuw. Ze heeft een gevel met tweeëneenhalf niveaus en wordt verlicht door drie traveeën grote vensters met een rechte bovendrempel. Nummer 26 tenslotte, herbergt een klein pittoresk huis uit de 18e eeuw in gekalkte blauwe steen. U zult zien dat de openingen op asymmetrische wijze zijn aangebracht. Zij zijn waarschijnlijk mettertijd gewijzigd. Tegen de gevel hangt een gekruisigde Christus onder een afdakje. Het is de zogenaamde ‘Bon Dieu du Staple’, een verbazingwekkend beeld. De overlevering wil dat dit beeld afkomstig is uit de oude Saint-Michelkerk (een van de zeven kerken van de Merovingische abdij). In werkelijkheid zou het dateren van de 17e of 18e eeuw. Over het beeld bereikte ons een anekdote: na de Franse Revolutie, om het beeld te onttrekken aan de iconoclasten, zou een ambachtsman uit de wijk deze Christus verborgen hebben in een vat. De man zou, nogal respectloos, de beide armen afgehakt hebben om het beeld in het vat te krijgen…

Mis aan de rechterkant van de collegiale kerk dit art deco meesterwerk niet. Het monument dateert van 1930, is getekend Angelo Hecq, en brengt hulde aan de inwoners die het slachtoffer werden van de twee wereldoorlogen. Zie in het centrum de groep van 3 soldaten in aanvalshouding. Zij zijn gebeeldhouwd met verschillende geometrische facetten en samengevoegd op kubistische manier. Links vertrekken gedeporteerden, koffer in de hand; rechts houden vrouwen de doden in hun armen. Bovenaan het monument herkent u de eerste drie Belgische vorsten: Leopold I, Leopold II en Albert I.

De geschiedenis van Andenne begint rond 692, wanneer Sinte-Begga, overgrootmoeder van Karel de Grote, een Merovingische abdij met zeven kerken stichtte op de locatie van de huidige Place du Chapitre. In de 11e eeuw werd de abdij omgevormd tot seculier Kapittel. Zo werd de aanvankelijke abdij een Edel Kapittel met voornamelijk vrouwen. In 1762 waren de zeven kerken in een dermate slechte staat dat Keizerin Maria-Theresia van Oostenrijk besliste ze af te breken en te vervangen door één kerk. Laurent-Benoît Dewez, officieel architect van gouverneur Karel van Lotharingen, kreeg de opdracht plannen te maken voor het nieuwe gebouw: een neoclassicistische collegiale kerk. De bouw nam slechts 5 jaar in beslag (1770-1775) en het grondplan omvatte drie beuken met vijf traveeën, een hoog en uitspringend transept afgezet met een apsis met drie vakken, een koor met drie traveeën en een polygonaal apsis. Aan het koor vindt men het meest kenmerkende element van deze kerk: een koortoren. Het is een grote vierkante toren verdeeld in vier niveaus door uitspringende banden, met aan elke gevel een grote rondboogventilatieopening en met een dak in klokvorm. De gevel telt twee niveaus: het gelijkvloers met Ionische zuilen en een Corinthische bovenverdieping omkaderd met balustrades. Het geheel vertoont tal van nissen en vensters. Bovenaan wordt de gevel bekroond met een omlijst, breed driehoekig fronton. Het interieur van de kerk toont de Lodewijk XVI stijl. Het is wit geschilderd en wordt verlicht door de rondboogvensters van de zijbeuken, het transept en het koor. In het schip ziet u rondboogarcades, zuilen opgesmukt met pilasters met ongelijksoortige kapitelen, het omlijste kroonwerk dat de verdiepingen scheidt, de ribgewelven in de zijbeuken en de valse koepel van de viering. Er zijn verschillende elementen van liturgisch meubilair bewaard gebleven: een lezenaar met griffioen uit de 16e eeuw, koorstoelen uit de 17e eeuw, biechtstoelen en een preekstoel uit de 18e eeuw, en schilderijen uit de 17e en 18e eeuw, waaronder de Slachting van de Onschuldigen (1615) van Finsonius van Brugge. In een apsiskapel, links van het hoofdaltaar, mag u het beroemde graf van Sinte-Begga niet missen. Het graf is versierd met gotische figuren uit de 14e eeuw. Vrij snel na de dood van Begga werd haar graf een drukbezocht bedevaartsoord. De heilige wordt speciaal aangeroepen voor de genezing van breuken en verschillende kinderziektes. Het was vroeger de gewoonte dat moeders hun jonge kinderen op de grafsteen plaatsten en ze drie keer rond het kruis lieten glijden om ze te genezen van hun kwaal. Vandaag is dat gebruik veranderd maar de aanbidding van de heilige is nog steeds actueel. Daarvan getuigt de gewoonte om schoenen van heel jonge kinderen bij het graf te plaatsen met de hoop dat ze snel leren lopen. In het Museum en de Schatkamer van de collegiale kerk ontdekt men edelsmeedkunst, textiel, beelden, schilderijen, manuscripten en grafmonumenten, getuigen van eeuwenlange vroomheid maar ook van de macht van de abdij. Een uitzonderlijk stuk is het renaissance reliekschrijn van Sinte-Begga. Info: de Sainte-Beggekerk is lid van het Open Kerken netwerk, het gebouw is dus het hele jaar open van 9 tot 18 u. Gelieve de erediensten niet te verstoren tijdens uw bezoek.

Achter de huidige collegiale kerk bevindt zich de Saint-Étiennepoort, een van de belangrijke monumenten van het oude Andenne. Het is traditie om te beweren dat deze poort een van de laatste overblijfselen is van de Merovingische abdij die gesticht werd door Sinte-Begga. In realiteit moet de bouw van het monument eerder gezocht worden in de 18e eeuw. In die tijd lag de Place du Chapitre in een grote ommuurde wijk, die het administratief, religieus en gerechtelijk centrum vormde van de stad. De Saint-Étiennepoort was een van de toegangen om de wijk te betreden, onder meer voor de erediensten.

Dit huisje verbaast door zijn architectuur maar ook en vooral door zijn geschiedenis. Men noemt het immers ‘het huis van Sinte-Begga’, ook al dateert het van de 17e eeuw! Geen enkele bron wettigt deze vreemde naam. Bovendien weet men dat Begga een villa had in Seilles. Waarom zou ze dan hier een huis hebben gehad? Is dat vanwege het beeld van de heilige dat in een nis op de gevel geplaatst werd ? Mysterie…

La Place du Perron is eeuwenlang de navel van het commerciële leven van de stad geweest. De geschiedenis van dit plein is nauw verbonden met die van de opeenvolgende fonteinen. Toegang tot water is altijd een kopzorg geweest voor mensen die in stadscentra wonen. Om het traject te verkorten voor de hulpdiensten die zich voordien bij brand moesten bevoorraden bij de ‘Fontaine de l’Ours’, werd beslist hier een eerste fontein te bouwen, de Fontaine du ‘Pairon’. Zij kwam er in 1764 maar waar precies weet men niet. Zij werd gevormd door acht bassins in steen, aangelegd in twee rijen. Een tweede fontein kwam de eerste vervangen in 1859. De bouw zou 9.000 frank gekost hebben, een kolossale prijs voor die tijd! Deze tweede fontein werd afgebroken in 1909 na klachten van omwonenden dat hun kelders regelmatig blank stonden. De afschaffing van de fontein werd mee in de hand gewerkt door de progressieve installatie van lopend water in de huizen. Bijna honderd jaar lang bleef de Place du Perron zonder fontein. We moeten wachten tot 1992, en de viering van het 1300-jarig bestaan van de stad, om een derde fontein te zien verrijzen op het plein. Deze laatste, een werk van Guy Fortomme, herinnert in kleinere versie aan de modellen van zijn voorgangers. Nog een belangrijk monument op dit plein: het oude stadhuis van Andenne, vandaag omgevormd tot ‘Maison des Associations’.

De Place des Tilleuls dankt haar naam aan de lindes die haar omzomen sinds de 19e eeuw. Het stadhuis, gebouwd van 1864 tot 1871 met de bedoeling er een casino te vestigen, omvat vandaag de trouwzaal, de kantoren van de burgemeester, van de schepen voor sport en openbare werken, van de schepen voor cultuur en onderwijs, en de archiefdienst. Op de eerste verdieping is er een feestzaal die verhuurd wordt voor spektakels en andere activiteiten. Rond het plein ontdekt u verschillende opmerkelijke erfgoedelementen: de kiosk, het oude gebouw van de dienst voor toerisme in art-nouveaustijl (nr. 48), de Millenniumpoort van Félix Roulin, het beeld van ‘het kind en zijn beertje’ van Louis Noël...

Dit werk, in december 2003 geplaatst op de rotonde met de RN921 in Seilles, wordt zeer gewaardeerd door de inwoners van Andenne. ‘De Grote Beer en de Kleine Beer’ is een creatie van Louis Noël. Het kunstwerk werd gemaakt in brons, is bijna 3 meter hoog en weegt anderhalve ton. De kunstenaar heeft een vol jaar gewerkt aan de realisatie. De aankoop van het werk werd gezamenlijk gefinancierd door het Waalse Gewest (MET), de stad Andenne en mecenas François Van Belle.

Rechts van het portaal van het nieuw-middeleeuws kasteel van Seilles, ontdekt u een ingewerkte nis die gewijd is aan Saint-Nicolas en dateert van 1838. Het hek van de nis herbergt nog een beeldje van de heilige man.

De bouw van het kasteel van Seilles zou begonnen zijn in de 14e eeuw. Maar wat u vandaag ziet, dateert van de 16e, 19e en zelfs van de 21e eeuw. Het gebouw, oorspronkelijk omgeven door een slotgracht en voorzien van een ophaalbrug, wordt geflankeerd door twee ronde torens. Aan de noordkant was er een vierkanthoeve die typisch was voor de streek: de Ferme d’Atrive. Het geheel heeft toebehoord aan tal van adellijke families, waaronder de familie de Seilles, de eerste eigenaars, generaal Édouard de Merx in de 19e eeuw en de graven de Borchgrave in de 20e eeuw. In 1954 verkocht de laatste particuliere eigenaar, Philippe de Kerkhove, het kasteel aan het CAP van Seilles (oude naam van het OCMW). In 1958 werd het gebouw omgevormd tot rusthuis en kreeg de naam Home Leburton. In 1988 werd de home verlaten en de inwoners overgebracht naar de nieuwe voorzieningen van La Quiétude in Andenne. Het gebouw werd daarna overgelaten aan de stad Andenne, die er lokale verenigingen in onderbracht. In 2008 ten slotte werd het kasteel van Seilles gerenoveerd om er 15 sociale appartementen in te vestigen, die beheerd worden door de Logis Andennais.

Hollandse linde (Tilia x europaea) - - Omtr 167 H. 19 – Plein tussen de Maas en de Rue du Château ; 7 bomen langs elke kant, 13 resterend.

Witte paardenkastanje (Aesculus hippocastanum) - Omtr. 364 H. 22 Japanse esdoorn (Acer palmatum – Omtr. 195 H. 15 Tweekleurige eik (Quercus bicolor) Rode paardenkastanje (Aesculus x carnea) - Omtr. 334 H. 27 Eikbladige beuk (Fagus sylvatica 'Quercifolia') - Circ. 310 H. 26 - Dendrologisch belang Noorse esdoorn (Acer platanoides) - Omtr. 286 H.26 Doodsbeenderenboom (Gymnocladus dioicus) - Omtr. 230 H.15 Multisportzaal; deel van het oude park van Seilles; gedomineerd door andere soorten. Winterlinde (Tilia cordata) - Omtr.280 H.29 en 27 Hollandse linde 9 bomen (Tilia x europaea); waarvan sommige dicht aanleunen bij het type winterlinde.

biogroenten en escargots Petits-Gris de Namur Famille Flamand - De Wulf rue du Tilleul 14, 5380 Bierwart 081/833573 0476/751965 info@escargots.info www.escargots.be www.facebook.com/fermeduvieuxtilleul/ KORTE CIRCUITS: rechtstreekse verkoop : winkel met boerderijproducten en een selectie van lokale producten. Restaurants : l'Abreuvoir, le Goût de ma Passion, Autour du vin, Aux Fagotis, La table d’Upignac delicatessenwinkel: O bonheur les gens (Bierwart), Tirtiaux (Andenne), Handelszaken in de omgeving: AD Forville-Braives-Hannut, Spar Wasseiges

In 1927 beslist de gemeentelijke overheid om een groot park aan te leggen in Seilles. Het kwam op de plaats van de oude weiden van het dorp en werd ontworpen door landschapsarchitect M. Groven. Het was de locatie van de toekomstige Place Joseph Wauters, genoemd naar een socialistisch kamerlid uit Waremme. De kiosk op de Place Wauters, gebouwd in 1935, is een typische muziekkiosk, herkenbaar aan zijn achthoekige vorm en schuine steunpijlers. De elementen in gietijzer, de balustrade en de pijlers komen van de Fonderie Nestor Porta uit Huy. Ter gelegenheid van de 100e verjaardag van de Belgische onafhankelijkheid, bestelde de stad Andenne plannen voor een dodenmonument aan de heer Magis, directeur van de Carrières de la Meuse. Er werd beslist het monument te installeren in Seilles, langs het gemeentelijk park (de huidige Place Wauters). Het herdenkingsmonument werd op 27 juli 1930 geïnaugureerd in aanwezigheid van de gemeentelijk autoriteiten die belast waren met het onderhoud van het monument. Na de Tweede Wereldoorlog werden de namen van overleden burgers en soldaten toegevoegd aan het rechterdeel van het monument. In het centrum kunt u lezen: À NOS MARTYRS CIVILS, À NOS SOLDATS, MORTS POUR LA PATRIE (voor onze burgers-martelaren, voor onze soldaten, gestorven voor het vaderland).

Jean Tousseul, geboren als Olivier Degée, zag het daglicht in 1890 in Landenne. Op 5-jarige leeftijd verhuisde hij met zijn ouders naar Seilles waar hij zijn jeugd doorbracht. Vanwege zijn zwakke gezondheid moest hij vrij snel zijn studies opgeven. Hij bracht zijn dagen dan door met wandelingen langs de Maas en met het rondzwerven in Seilles, dat hij het ‘Grijze Dorp’ noemde. Om te overleven oefende Jean Tousseul verschillende beroepen uit, allemaal heel verschillend van elkaar: arbeider in de steengroeven van Seilles, boekhouder, weger, journalist, bomenkweker… In 1936 begon zijn loopbaan als schrijver met de eerste vijf boeken over de avonturen van Clarambeaux, zijn grootste werk. Jean Tousseul schreef ook tal van bundels verhalen en novellen. De Tweede Wereldoorlog was een echte schok voor de auteur. Hij overleefde hem overigens niet en overleed in 1944 in Seilles. In het hart van zijn ‘grijs dorp’ draagt een plein, ingehuldigd in 1951, de naam van de beroemdste dorpsbewoner: de Place Jean Tousseul waar u een borstbeeld van de man kunt bewonderen. Dit werk werd gerealiseerd door André Wagnies, een bekend regionaal kunstenaar en leraar tekenen in het Atheneum van Huy. Eind juni 2017 heeft het gemeentelijk College Jean Tousseul ereburger gemaakt van de stad Andenne. Het was een officiële en symbolische beslissing die een postume erkenning betekent van de auteur en een valorisatie van het literair en cultureel erfgoed van de stad.

Gastenkamers (B&B) – 4 tweepersoonskamers en 2 studio’s Dit voormalig graandepot is mooi verbouwd en biedt nu een verzorgde gezinssfeer. Twee tweepersoonskamers (Indisch en Afrikaans, privébadkamer, tv en wifi), een studio voor ruiters (voor 2-3 personen met individuele badkamer, tv en wifi), een Amerikaanse studio (3 ind. bedden, tv en wifi) en een Canadese kamer (tweepersoonsbed, tv en wifi) delen samen een salon, een keukenhoek en een badkamer. De laatste, meer persoonlijke kamer, is de kamer van ‘Bonne-maman’ waar waardevolle herinneringen van mijn grootmoeders zijn ondergebracht (tweepersoonsbed, tv en wifi). De Moulin beschikt over een privéparking, onthaalt fietsers en motorrijders. Een groot terras geeft uit op de ruiterruimte met zijn paddocks en overdekte piste. Voor ruiters bestaat de mogelijkheid om hun paarden onder te brengen in de stallingen (boxen en weide). Naast het ontbijt biedt de eigenares, mevrouw Demaret, ook een gastentafel.

Kapel en bijzondere boom, een grootbladige linde van folkloristische belang.

De Brichebomolen (of Maquetmolen) was een watermolen die gebruikt werd om koren te malen. Het bestaan van een molen op deze site is al bevestigd sinds de middeleeuwen. Van de eigenaars onthouden we twee grote namen: de familie de Salmier in de 16e eeuw en de familie Maquet die de molen zijn tweede naam gaf, in de 19e eeuw.

De Scladina grot is een uitzonderlijke historische site, gelegen op een steenworp van Andenne. Ze werd door speleologen ontdekt in 1971 en sinds 1983 wordt ze beheerd door de vzw Archéologie Andennaise. De eerste archeologische opgravingen hebben toegelaten twee belangrijke periodes van bewoning te identificeren, tussen 110.000 en 38.500 jaar voor onze tijdrekening. De duizenden vuurstenen voorwerpen en beenderen van dieren die werden ontdekt, hebben ons veel geleerd over de levenswijze van de Neanderthalers. De site is in 1990 beroemd geworden door de opgraving van een kaakbeen van een Neanderthaler kind. Het was een van de grote paleo-antropologische ontdekkingen van de 20e eeuw en het was de enige ontdekking van die aard in België. Volgens recente analyses zou het gaan om een meisje van 8 jaar dat ongeveer 88.000 jaar geleden overleden is! Scladina is de enige archeologische werf en vindplaats die open is voor het publiek. De site organiseert het hele jaar activiteiten en er zijn rondleidingen voor zowel groepen als individuele bezoekers.

De Kruisweg (of Calvarieberg) die in verschillende documenten uit de 17e eeuw wordt vernoemd, ligt in het hart van Andenne. Men kan hem volgen via een kronkelend pad met enkele nissen en bovenaan een kapel. De site zou aangelegd zijn na een epidemie. Langs de zigzagweg naar de top van de Kruisweg staan 6 nissen uit de 17e eeuw. In 1913, tijdens de eerste renovatie van de site, werd elke nis opgesmukt met schilderijen op hout die de 14 staties van een kruisweg voorstellen. Die zijn helaas vandaag verdwenen. De kapel op de top werd gebouwd in de 18e eeuw. De achter- en zijmuren zijn in kalksteen, de voorgevel in baksteen. In 2012 werd ze steen voor steen gedemonteerd en weer opgebouwd enkele meters rechts van haar oorspronkelijke plaats. De Kruisweg is zijn religieuze betekenis een beetje verloren in de 20e eeuw, maar de site wordt nog altijd bezocht door wandelaars en sportievelingen op zoek naar adrenaline. Op de top hebt u een breed panorama van de oude wijken van de stad en de vallei van de Maas. Dit uitzichtpunt ligt op een cirkelvormige constructie (overblijfsel van de Tweede Wereldoorlog) en heeft een panoramische oriëntatietafel die u toelaat de belangrijkste bezienswaardigheden van onze streek te situeren.

De Maas is een Europese stroom die door Frankrijk, België en Nederland loopt, om uit te monden in de Noordzee. Hij is 950 km lang en ontspringt in Frankrijk, in Pouilly-en-Bassigny. De eerste gekende brug over de Maas in Andenne werd gebouwd rond de 2e eeuw na Christus. De Maasoevers in Andenne kenden nadien verschillende verbindingen: een veer van 1152 tot 1853, een brug van 1853 tot 1914, een metalen brug, gebouwd door de Duitsers van 1915 tot 1936, een stenen brug die in de categorie kunstwerken valt van 1938 tot 1940 (vernield door de Belgische genie om het Duitse leger te stoppen), een loopbrug in 1946 en ten slotte ging in 1957 de huidige brug van Andenne open, die nu Salvador Allende brug wordt genoemd

www.gitedelafermedeseron.com/

Op de oude begraafplaats van Seilles werden 42 graven als ‘bijzonder’ beoordeeld en sommige worden onderhouden door de gemeentelijke diensten. De selectiecriteria voor deze graven waren van historische en artistieke aard. Bij de graven zijn er 10 van historisch belang, 24 van artistiek belang, 4 van mensen die in 14-18 zijn overleden, 4 martelaren van de Eerste Wereldoorlog en 1 persoon die in de periode 40-45 is gestorven (sommige graven behoren tot meerdere categorieën).