Historish centrum (1/2): Hors-Château en Saint-Lambert

De Vleeshal is een van de oudste herenhuizen van de stad. Het gebouw werd in 1546 gebouwd voor de slagersgilde, in Luik beter bekend onder de naam mangons. Het embleem van die gilde bevindt zich boven elke ingang. Het interieur, met de prachtige houten dakconstructie en de zuilen uit de 16e eeuw, is zeker een ommetje waard. Het gebouw is in de jaren 1990 gerenoveerd en biedt momenteel onderdak aan de toeristische dienst.

Langs de kaaien van de Maas ligt la Batte, de naam gegeven aan de zondagsmarkt in Luik. In het Waals betekent batte dijk of kaai. Vaak wordt la Batte voorgesteld als de oudste en grootste markt van België. Het is een kleurige, levendige plek die veel volk trekt, waaronder ook veel inwoners uit onze buurlanden. Niet zelden hoort men er Duits of Nederlands praten. Op zondag is de markt een goed excuus om langs de kaaien van de Maas te kuieren.

Hortense Montéfiore-Bischoffsheim schonk de stad Luik elf drinkfonteinen die in 1889 geplaatst werden. In 1891 deed ze een nieuwe schenking van tien fonteinen die afgewerkt werden met een waterdraagster van de hand van Léopold Harzé. Van die twee schenkingen zijn er slechts enkele bewaard gebleven. Deze drinkfonteinen, kortweg de Montéfiorefonteinen genoemd, onderscheiden zich door de bakken waaruit dieren konden drinken. De naam van de weldoenster is nog steeds zichtbaar op de rand van het grote bekken van elke fontein.

Het herenhuis d’Ansembourg wordt ingenomen door het museum met dezelfde naam. Het werd opgetrokken rond 1738 voor Michel Willems, zoals de initialen op het balkon aangeven. Het herenhuis is een mooi voorbeeld van de Régencestijl. Het gebouw draagt echter de naam d’Ansembourg, naar een familie die de plek zestig jaar lang bewoonde. Het Hôtel d’Ansembourg werd in het begin van de 20e eeuw tot museum verbouwd en is momenteel gesloten wegens renovatie.

Museum Het museumcomplex Le Grand Curtius werd in 2009 geopend. In een tentoonstellingsruimte van 5000 m² toont het collecties met religieuze en Maaslandse kunst, wapens, glaswerk, archeologie en decoratieve kunst. Ontdek kunst en geschiedenis van Luik in een museum dat ondergebracht is in oude, prestigieuze gebouwen waaronder het Hôtel Hayme de Bomal en het Palais Curtius. Palais Curtius en Hôtel Hayme de BomalMet de symmetrisch geplaatste stenen aan de gevel, de kleine raampjes en de bas-reliëfs (mascarons) die de gevel sieren, is het Palais Curtius een van de iconische gebouwen van de Maaslandse stijl. Dit weelderige gebouw werd tussen 1597 en 1604 opgetrokken voor Jean Curtius, de munitiebevoorrader van de Spaanse legers. Hij gebruikte het als magazijn en ontvangstruimte. Het gebouw maakte oorspronkelijk deel uit van een groter landgoed dat zich uitstrekte tussen de Quai de Maestricht en Féronstrée.Het Hôtel Hayme de Bomal, aan het andere uiteinde van het museumcomplex, werd tussen 1775 en 1778 opgetrokken in een neoklassieke stijl. Het gebouw is een opmerkelijk voorbeeld van de stijl uit die periode en valt op door zijn weelderige interieurs. Het fungeerde als hoofdkantoor van de prefectuur tijdens de Franse periode. Napoleon verbleef er een eerste keer in 1803 en een tweede keer in 1811. Als de deur open is, kunt u gerust de verschillende binnenpleinen betreden.

KapittelkerkDe huidige kapittelkerk, in 1015 door Balderik II van Luik ingewijd, werd gebouwd tussen het einde van de 11e en het begin van de 12e eeuw. Hoewel de kapittelkerk reeds vanaf die periode tal van renovaties heeft ondergaan, heeft ze haar romaanse stijl behouden. Tijdens de laatste restauratie werd ze volledig geverfd en de kleur is geïnspireerd op die van Duitse kerken uit dezelfde periode. Het interieur werd grondig gewijzigd tijdens de 18e eeuw en bevat nog enkele sporen van die aanpassingen, waaronder een indrukwekkend hoofdaltaar. De kapittelkerk is in de hele wereld bekend om een andere schat: de doopvont.DoopvontDeze doopvont wordt met recht en reden beschouwd als een meesterwerk. Ze dateert uit het begin van de 12e eeuw en is afkomstig uit de Notre-Dame-aux-Fonts, de voormalige doopkerk. Nadat die kerk samen met de Sint-Lambertuskathedraal afgebroken werd, werd de vont ondergebracht in de Sint-Bartholomeüskapittelkerk. De vont is gemaakt uit messing volgens de verlorenwasmethode en is werkelijk uniek. De grote kwaliteit van de reliëfs is vooral te zien in de zorgvuldig uitgewerkte kledingstukken van de figuren. De verschillende taferelen die de rand versieren, verwijzen naar het doopsel.

Het Sint-Antonius-binnenplein groepeert appartementsgebouwen en huizen uit de 17de en de 18de eeuw en vormt een boeiend architecturaal geheel. Architect Charles Vandenhove restaureerde de woningen tussen 1979 en 1985. De fontein in het midden van het plein werd in 1984 vervaardigd. Ze doorkruist de binnenkoer en verbindt via een goot een piramide verwijzend naar de Maya’s met een kleine obelisk. Deze werd uitgevoerd door de kunstenaars Anne en Patrick Poirier. 

De mooiste straat van de oude stad dankt zijn naam (‘buiten de burcht’) aan zijn ligging buiten de eerste stadsmuur die door prins-bisschop Notger aan het einde van de 10e eeuw gebouwd werd. Vanaf de 14e eeuw woonden er rijke adellijke families in Hors-Château. Verder waren hier verschillende religieuze instellingen gevestigd. De straat bevat tal van herenhuizen en huizen met gevelborden die verwijzen naar de 17e en de 18e eeuw. Hors-Château bevat tal van pittoreske steegjes als zijstraatjes. De rust vormt er een mooi contrast met de drukte van het nabijgelegen stadscentrum.

De Impasse de l’Ange ontleent zijn naam aan het bordje dat we zien op de gevel die ons er toegang toe verleent. Deze smalle doodlopende steeg staat vol met bescheiden huisjes en staat in schril contract met de nabijgelegen Rue Hors-Château. Op de puntgevel van een huis op het kleine pleintje aan het einde van de steeg zien we een houten kapelletje dat aan de Maagd Maria gewijd is. Dit nisje wordt in Luik een potale genoemd en is een mooi voorbeeld van volksdevotie. In de oude drukke straten van Luik vinden we nog een groot aantal van dergelijke nisjes. Rustige zone: Help ons de rust van deze plek te bewaren.

De voormalige kerk van de ongeschoeide karmelieten werd in de eerste helft van de 17e eeuw gebouwd in barokstijl. In 1838 werd ze eigendom van de redemptoristen. Op de drie verdiepingen tellende gevel staat het wapen van prins-bisschop Maximiliaan Hendrik van Beieren. De gevel is versierd met talrijke standbeelden. De eerste verdieping toont een beeld van Sint-Hubertus met een hert aan zijn voeten en een beeld van Sint-Rochus met zijn trouwe hond. Op de tweede verdieping herkennen we Sint-Alfonsus aan de ene kant en Sint-Lambertus met een boek aan de andere kant. Tenslotte stelt het standbeeld onder de gevel de heilige Jozef voor.

Trappen van Bueren is een bouwwerk van doorsteken uit de 19e eeuw waarbij er een rechtstreekse doorsteek ontstond tussen de kazerne van de citadel naar het stadscentrum. Deze trappen met niet minder dan 374 treden verwijzen met hun naam naar de mislukte vijandelijke inval van 600 Franchimontezen. Onder leiding van Vincent de Bueren en Gossuin de Streel probeerden ze in de nacht van 29 oktober 1468 Karel de Stoute en Lodewijk XI gevangen te nemen. In tegenstelling tot wat veel Luikenaars denken, zijn de 600 Franchimontezen nooit langs deze plek gekomen.Rustige zone: Help ons de rust van deze plek te bewaren.

De Trappen van Bueren is ongetwijfeld een van de meest verrassende plekken van de hellingen van de Citadel. Naast de trappen zijn er ook nog enkele andere opmerkelijke bezienswaardigheden op deze site van 86 ha die zich uitstrekt over de flanken van de hellingen van de Citadel. De hellingen van de Citadel zijn beloond met drie sterren in de Groene Michelingids. Ze combineren natuurlijk erfgoed, zoals de grote grasvlaktes van Favechamps en de houten voetgangersbrug van Vivegnis, met historisch erfgoed, zoals de voormalige commanderij van de Duitse Orde en de restanten van de omwallingen uit de 13e eeuw.Rustige zone: Help ons de rust van deze plek te bewaren.

Deze fontein die al sinds de middeleeuwen bestaat, werd in 1634 heropgebouwd. Tot in 1667 was de top onbedekt, maar op de fontein lag een rotsblok. Vervolgens kreeg Jean Del Cour de opdracht om een beeld van de heilige Johannes de Doper te maken. Hij vervaardigde ook het bas-reliëf dat de poort van de fontein versiert. Jean Del Cour was een grote Luikse beeldhouwer uit de barok en zijn werken zijn op verschillende plekken in de stad te bewonderen. 

KloosterHet klooster werd in de 13e eeuw gesticht door de minderbroeders en grondig verbouwd in de loop van de 17e eeuw, zoals de barokke voorgevel van de voormalige Sint-Antoniuskerk laat zien. De prachtige gevels van het klooster zijn fraaie voorbeelden van de Maaslandse stijl en dateren ook uit deze periode. Tijdens de Franse Revolutie werd het klooster in beslag genomen en aan het eind van de 18e eeuw werd het verkocht. In de winter van 1944-1945 werden de gebouwen zwaar getroffen door een vliegende bom, de naam die de plaatselijke bevolking gaf aan de V-wapens die de nazi’s op de streek rond Luik lieten vallen. Tussen de jaren 1950 en 1970 werd het gebouw gerenoveerd en gerestaureerd. Tegenwoordig biedt het onderdak aan het Museum van het Waalse Leven. De moderne delen van het gebouw dateren uit 2008. MuseumAls etnografisch museum toont het Museum van het Waalse Leven de veranderingen die het leven van de Waalse bevolking van de industriële revolutie tot nu hebben gemarkeerd. Via talrijke tentoonstellingen en verschillende media kunnen bezoekers de evolutie van de gewoonten, geloofsovertuigingen, tradities en manier van leven van de mensen ontdekken. Het museum onderzoekt ook het ontstaan van het Waalse identiteitsgevoel en de industriële ontwikkeling van Wallonië. Er worden ook regelmatig poppenvoorstellingen en speciale tentoonstellingen gehouden.

De gebouwen in de Rue Mère-Dieu, die vlak na de Tweede Wereldoorlog zwaar getroffen waren, werden opnieuw opgebouwd door oude gevels afkomstig van verschillende plaatsen in de stad te hergebruiken. Naast de toegang tot de areine de Richonfontaine (tunnel om water te draineren), die de Johannes de Doperfontein van water voorziet, vinden we in het gebouw met huisnummer 2 het Museum van de Verlichting. Het museum is eveneens bekend onder de naam MULUM en nodigt de bezoeker uit om de geschiedenis van het licht te ontdekken sinds het ontstaan ervan tot onze tijden. Verre van louter gebruiksvoorwerpen te zijn, vinden we een aantal lampen die ware kunstwerkjes zijn en de opvattingen van destijds perfect weerspiegelen.

De term Neuvice komt van Novus vicus, hetgeen nieuwe wijk betekent. Hoewel de naam doet denken aan een recente straat, is ze eigenlijk een van de oudste van de stad. Door het bombardement van 1691 raakte ze zwaar beschadigd en tal van gebouwen rondom moesten opnieuw opgebouwd worden. De Sint-Catharinakerk, die eveneens opnieuw opgetrokken werd na het bombardement, is een van de weinige kerken die nog binnen de oude stadsstructuur gelegen is. De ingang van de kerk bevindt zich aan de Rue Neuvice.

De oorsprong van Luiks meest symbolische monument gaat terug tot de middeleeuwen. De naam ‘Perroen’ verwijst enkel naar het deel van het monument dat onmiddellijk boven de fontein staat, tussen de leeuwen en het kruis. Het wordt beschouwd als een symbool van de Luikse burgerlijke vrijheden en staat ook in het midden van het embleem van de stad. Naar aanleiding van een opstand van het Luikse volk verplaatste de hertog van Bourgondië, Karel de Stoute, de Perroen in 1467 naar Brugge. Na zijn dood in 1477 gaf zijn dochter het beeld terug aan de Luikenaren. Aan het eind van de 17e eeuw werd de Perroen gereconstrueerd door de Luikse beeldhouwer Jean Del Cour. Hij maakte ook de fontein waarop het beeld nu staat. Het bovenste deel van de Perroen werd in 2018 vervangen door een replica. 

Het stadhuis dat naar traditie La Violette wordt genoemd, naar de gevelsteen van het huis dat de stadsraad in de middeleeuwen huisvestte, werd in 1691 gebombardeerd door de troepen van Lodewijk XIV. Vanaf 1714 werd het heropgebouwd in de klassieke stijl en de werken waren klaar in 1718, zoals het fronton aangeeft. Bovenaan het fronton zien we ook de wapenschilden van prins-bisschop Jozef Clemens van Beieren. Het rijkelijk versierde stadhuis is nog steeds het centrum van de stedelijke macht. 

Iets meer dan 200 jaar geleden was deze ruimte nog volledig ingenomen door de gotische kathedraal Notre-Dame-et-Saint-Lambert. Bisschop Lambertus van Maastricht werd er rond 700 vermoord. Er volgden verschillende religieuze gebouwen tot in 1793, toen een vergadering van Luikse revolutionairen de vernietiging van de kathedraal goedkeurde. Het duurde bijna 35 jaar om ze volledig uit het Luikse stadslandschap te wissen. De huidige indeling van het plein verwijst naar de voormalige kathedraal. De plaats van de muren wordt aangeduid met metalen pijlers en de gekozen bestrating duidt het grondoppervlak aan. 

Het Archeoforum is een archeologisch museum ingehuldigd in 2003. Hier komen bezoekers de geschiedenis van het plein van het mesolithicum tot heden ontdekken. In de ondergrond van het plein zitten overblijfselen van voormalige nederzettingen: sporen uit de prehistorie, muren van een Gallo-Romeinse villa, resten van middeleeuwse gebouwen waaronder de overblijfselen van de romaanse kathedraal en de gotische kathedraal.  

Het Prins-bisschoppelijk paleis wordt vaak voorgesteld als een van de grootste gotische paleizen ter wereld. Tegenwoordig biedt het gebouw onderdak aan het justitiepaleis en is het de hoofdzetel van het provinciebestuur. Vanaf het jaar 1000 bouwde Notger de eerste woonplaats van de prins-bisschoppen op deze plaats. Vanaf 1526 geeft prins-bisschop Érard de La Marck het gebouw zijn huidige uitstraling. Na de brand van 1734 werd de gevel aan de Place Saint-Lambert opnieuw opgebouwd in de klassieke stijl. Tussen 1849 en 1853 werd de neogotische vleugel aan de Place Notger (Notgerplein) toegevoegd. Het paleis omvat twee binnenpleinen en het grondplan is gebaseerd op de Italiaanse renaissance. De meeste decoratieve elementen zijn echter van gotische invloed. Het eerste binnenplein is omringd door vier galerijen met gotische gewelven op 60 verschillende zuilen die rijkelijk versierd zijn met fantastische menselijke figuren en groteske maskers. Ze getuigen van het humanistische gedachtengoed uit de renaissance en de ontdekking van de Nieuwe Wereld. In het paleis zijn veel kamers uit de periode van de prins-bisschoppen bewaard gebleven, waaronder de oude privé-appartementen van de prins.Als de deuren open zijn, kunt u gerust het eerste binnenplein van het paleis betreden.