De Boomgaard Wandeling

Na de sluiting van de plaatselijke school in 1972-1973 werd het klaslokaal voor dorpsverenigingen gebruikt. Het werd vernieuwd en omgebouwd tot een dorpshuis genaamd "Mic-Mac". Deze zaal is het hart van alle dorpsfeesten. Het heeft een theaterpodium, waar het beroemde Waalse theatergezelschap "Li Troup Abaronnaise" optreedt. De gebouwen van het oude dorpshuis stonden vroeger aan de straatkant. Deze werden kort na de fusie van Cras-Avernas met Hannuit afgebroken.

Het werd in 1852 herbouwd en moest in 1900 worden uitgebreid. De architect was Hubert Froment, die in Luik woonde. De patroonheilige van de kerk herinnert ons eraan dat het dorp al in de 11e eeuw afhankelijk was van de abdij van Saint-Laurent van Luik. In de 16de en 17de eeuw was Cras-Avernas de geboorteplaats van verschillende landsheren, zoals de Grimonts, de Roumaels, de Lathuys en de Vanesses. Zij werden daarom op het kerkhof begraven en hun grafstenen werden opnieuw in het metselwerk aan de achterzijde van het koor en de aangrenzende beuken aangebracht.

In 1930 ingehuldigd, de dag van de honderdste verjaardag van de onafhankelijkheid van België, de gebouwen van de voormalige school en het voormalige gemeentehuis worden, door een grote binnenplaats, voorafgegaan door een klein met bomen beplant plein aan de Rue des Quatre Vents gescheiden. Ze worden nu door de vzw "Comité d'animation du village de Trognée" bewoond en vormen het "dorpshuis" van Trognée.

Dit watergebied, 180 m links voorbij het kruispunt, is een voormalige gemeentelijke vuilstortplaats met een oppervlakte van 70 are, die tijdens de ruilverkavelingen van Trognée in 1993 werd gezuiverd. Er werd een vijver aangelegd en er werden struikgewassen van melliferisch en ornithologisch belang aangeplant. Normaal wordt het waterlichaam door het afvloeien van de Blehen-velden gevoed en herbergt het vele amfibieën.

De "Ferme de la Feuillée" is een vakwerkboerderij die in 1908 in de Engelse stijl werd gebouwd. In die tijd was die stijl aan de kust en in de waterplaatsen in de mode. Deze stijl is eerder ongewoon in Haspengouw. Reeds in het eerste kwart van de 18e eeuw stond op deze plaats een indrukwekkende boerderij. Rond 2004 droeg de oude koetspoort van het boerenerf nog het jaartal 1721 door middel van nagels. De eigenaars richtten zich in het telen van fruit (appels en peren) in de talrijke omliggende boomgaarden.

De Poucetof is de naam van de dorpszaal van Poucet, in de voormalige school en het gemeentehuis gevestigd, die vergroten en vernieuwd zijn. Hier is een café ter vervanging van de oude dorpscafés ingericht, die allemaal verdwenen zijn. De oorspronkelijke gebouwen komen uit 1879.

De kerk werd tussen 1924 en 1926 gebouwd en is een laat voorbeeld van de neogotische stijl in Haspengouw. Het is het werk van de Haagse architect Louis Schoenmaekers. Zij vervangt de in 1751 gebouwde kerk, die aan de voorzijde van het dorpskerkhof stond en in het begin van de jaren 1920 werd afgebroken omdat zij te klein voor het aantal parochianen was geworden.

Deze vierkantshoeve werd op de plaats van het oude kasteel van Poucet gebouwd, dat in 1637 door Nederlandse troepen in opstand tegen Spanje werd verwoest. De oudste gebouwen zijn afkomstig van 1658. De boerderij is in de eeuwen daarna ingrijpend verbouwd, maar de voorgevel aan de centrale binnenplaats heeft zijn oorspronkelijke kruisvensters behouden. De naar buiten gerichte achtergevel werd in de twintigste eeuw met moderne openingen doorboord.

De kalkstenen nis van Sint-Donatus, voor de oude suikerfabriek van Trognée gelegen, wordt door een gewelfde nis gevormd die op een vierkante basis rust. Sinds 1850 heeft het veel van het weer te lijden gehad en het vereist veel inzicht om de toewijding te ontcijferen. Het vertelt ons dat de nis zijn bestaan aan A. Nopari dankt.

De invoering van de suikerbiet in Haspengouw vanaf 1830 veroorzaakte een ware revolutie. Niet alleen veranderde het de gewoonten van de boeren en verschafte het hun extra inkomsten, maar het zorgde ook voor een echte industriële activiteit, die werk verschafte aan veel mensen. De suikerfabriek van Trognée, in 1858 opgericht, was een van de oudste van Haspengouw. Het staakte zijn activiteiten in december 1976.

Deze indrukwekkende vierkantshoeve uit het tweede kwart van de 18e eeuw heeft ondanks de verdwijning van de schuur haar karakter en schoonheid weten te behouden. De bedrijfsleider bewerkte vroeger het land van de suikerfabriek, vandaar de naam die aan het gebouw is gegeven. Het werd na de sluiting van de fabriek in 1976 verkocht. Bijzonder opmerkelijk is het portaal dat toegang geeft tot de binnenplaats.

Deze nis heeft een niche die op een vierhoekige basis rust. Het werd ter nagedachtenis van L. Joseph Dormal, een kind dat op 9 september 1881 bij een ongeluk om het leven kwam opgericht.

De kerk van Trognée, aan de heilige Trudon gewijd, heeft altijd naast het kasteel gestaan. De opeenvolgende heren droegen onophoudelijk bij aan de verbetering ervan. De huidige kerk werd in 1841 op een stuk grond dat door de landsheer was gegeven om er een kerk, een kerkhof en een school te bouwen gebouwd. Zij verving de kerk die in 1565, op ongeveer dezelfde plaats, was gebouwd. In 1948 werd de kerk volledig door een verschrikkelijke brand, die alleen de achterkant van het koor spaarde verwoest. Onder de kerk, aan de linkerkant, staat de calvarieberg die in 1920 werd opgericht. Aan de rechterkant wordt de grot van Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes, in 1921 gebouwd, voorafgegaan door een met banken overdekte binnenplaats waar openluchtceremonies kunnen worden gehouden. Op het kerkhof naast de kerk staan enkele oude grafstenen van de Heren van Trognée. Ze zijn tegen de achterwand van het koor (en de sacristie) van de kerk verzegeld. Achter de kerk, door hoge muren beschermd, staan het kasteel van Trognée en de kasteelhoeve, die een dubbele vierhoek vormen, waarvan sommige zijden ontbreken. De huidige gebouwen van het kasteel komen uit de 16e eeuw, die van de boerderij uit de 17e eeuw. Ten zuiden en ten westen van het kasteel ligt een prachtig ommuurd park.

De Rue de la Maladrie, waarvan de naam herinnert aan het bestaan van een huis waar in de Middeleeuwen lepralijders werden verbannen, loopt in de richting van Cras-Avernas langs de kasteelbossen. Na het laatste huis in de straat is er een kerk aan het Kind Jezus van Praag gewijd. Het is van recente constructie.

In 1123 schonk de landsheer Walter de Trognée aan de abdij van Saint-Laurent de Liège een landgoed dat hij in Cras-Avernas bezat, zijn daaraan verbonden rechten van justitie en de tienden die hij er hief. De meeste inwoners van het dorp waren lijfeigenen die aan het landgoed verbonden waren: het waren kerkelijke horigen, in dienst van de monniken die aanvankelijk zelf de landbouwactiviteiten beheerden. In de loop van de 14e eeuw, na de geleidelijke afschaffing van de lijfeigenschap, gaf de abdij de directe exploitatie door de monniken op en gaf haar gronden aan een pachter. De abdij van Saint-Laurent behield de heerlijkheid van Cras-Avernas tot het midden van de 17e eeuw. Deze verkocht uiteindelijk de boerderijgebouwen en een deel van het land aan Antonio Lopes Suasso (1614-1685), een rijke bankier en financier uit Amsterdam. Hoewel hij in Holland woonde, werd hij de heer van Cras-Avernas, en kreeg spoedig de titel van "baron". De kasteelboerderij werd vervolgens een tijdlang door Jezuïeten bewoond, voordat zij tijdens de Franse periode als "nationaal bezit" werd opgeëist. Het werd vervolgens aan particulieren verkocht, die er uiteindelijk in 1897 een kasteel van maakten, na een brand die de boerderij twee jaar eerder had verwoest.

De Duitse Orde was oorspronkelijk een veldhospitaal dat in 1190 (derde kruistocht) in het Heilig Land werd gesticht door Germaanse pelgrims om hun landgenoten te verzorgen. Terug in Europa kregen de ridders van de graaf van Looz een groot landgoed bij Bilzen (Limburg). De Orde bouwde er een klooster-kasteel, de zetel van de Grote Commanderij van de Oude Junken. In de 18e eeuw had de orde een grote boerderij in Cras-Avernas, die 87 hectare land in gebruik had. Het werd de "Grand Commander's Farm" genoemd, omdat het onder de directe controle van de Grand Commander van de Orde stond. Deze boerderij werd in 1801 aan de familie Wauthier verkocht. In 1851 voegde Ferdinant Wauthier een suikerfabriek aan de boerderij toe. Deze suikerfabriek was een van de allereerste in België en was het startpunt voor de belangrijke evolutie van de suikerbietcultuur in de streek. In 1881 werd de fabriek naar Gingelom verplaatst. Na de verwoesting ervan werd de rechtervleugel van de kasteelhoeve aan het einde van de 19e eeuw in Vlaamse neogotische stijl toegevoegd.