Geowandeling van Tellin: "De kluizenaar van Resteigne tegemoet"

Het kasteel van Resteigne is uw eerste etappe van deze wandelroute van het UNESCO Global Geopark Famenne-Ardenne. Deze geosite, zoals we ze vandaag kennen (privé-eigendom), is een vierkant gebouw uit de VIIIe eeuw. De kalksteen voor dit stevig bouwsel aan de rand van de Lesse komt van de groeve een beetje verder. Het woongedeelte en de beschermde poorttoren van de gevel dateren van eind de XIe eeuw. Dit kasteel werd gebouwd op initiatief van de familie de Merode. In 1668 ging het over in de handen van de familie d’Hoffschmidt, die beroemd werd door de filosoof-eremiet Edmond d’Hoffschmidt (1777-1861). Deze laatste drukte een grote stempel op het dorp Resteigne en op zijn geschiedenis. Sporen van zijn liefdadigheidswerken zijn nog te vinden op zijn grafsteen op het kerkhof van Resteigne en in de ruïnes van zijn kluizenaarswoning die u een beetje verder tijdens uw wandeltocht kan ontdekken.

De groeve van Resteigne is nu niet meer in werking, maar krijgt nog steeds geregeld bezoek van studenten geologie van alle Belgische universiteiten, onder meer omdat ze zoveel kan vertellen op het vlak van stratigrafie. De in deze groeve ontgonnen kalksteen komt van de top van het Eifelien en van het Givetien, dat deel uitmaakt van het Devoon. Deze etage vormde zich dus in het primair tijdperk, ongeveer 390 miljoen jaren geleden. In die tijd, in volle Devoonzee, lag Resteigne in een vrij ondiep milieu. Het is dus niet verwonderlijk dat er verschillende mariene fossielen te vinden zijn (koraal, brachiopoden of armpotigen, weekdieren of mollusken, stekelhuidigen en stromatoporen) in de kalkmassa's van deze groeven! De in Resteigne ontgonnen kalksteen was vooral vermaard als 'goede bouwsteen', 'hardsteen' of werd als steenslag gebruikt. Vandaag huisvest deze groeve een zeer apart ecosysteem, want het bulkt van buitengewone fauna en flora. Een wel heel opmerkelijke soort is de kiezelsprinkhaan. Dit parcours bevat de hele serie Givetien kalkgesteenten die hier verstoord wordt door de aanwezigheid van plooien en breuken. Na ongeveer 1400 mziet u hoger de verticale stratadie de 'Rocher à Pic' (steile rots) vormen. Iets verder, op 2250 m van het vertrekpunt van de weg, kunt u de resurgentie van Herdal oversteken. Het betreft hier een kleine resurgentie aan de voet van een kleine wand met een zeer variabel debiet, die kan uitdrogen bij laag water.

Aan de boord van de Lesse vindt u links van u de beeldhouwwerken van Stéphane Renard, de 'Caracolis'. Deze slakken verwijzen naar de inwoners van Belvaux die deze bijnaam kregen. Ze danken die naam aan de slakkenkweek, een bloeiende economische activiteit in de negentiende eeuw in de regio.

We volgen hier een schistdepressie (syncline van Belvaux). Links, zuidwaarts, rijst het reliëf op uit het kalkmassief van het Bois de Niau. Het reliëf hangt dus rechtstreeks af van de aard van de bodem. Het schist in Belvaux en in de hele Famenne is erg zacht en broos (inwerking van vorst, wortels en het oppervlaktewater) en bevindt zich in een depressie.

De Hermitage van Resteigne was bewoond door Edmond d’Hoffschmidt, 'Heremiet van Resteigne' genoemd. Deze vroegere Napoleontische officier werd geboren in 1777. Rond zijn figuur deden veel legendes de ronde, met het dorp Resteigne als spil. Hij kwam zich in de streek van zijn voorvaderen vestigen na zijn deelname aan de veldtocht naar Pommeren. Volgens de legende zou hij tijdens deze veldtocht immers Christiane von Keffenbrinck ontmoet hebben, die zijn hart stal. Helaas verbood zijn vader hem om haar te huwen. Deze pijnlijke herinnering zou dus een van de oorzaken zijn die hem bijna 15 jaar voor de eenzaamheid deden kiezen. Hij stortte zich op de literatuur, van filosofie tot encyclopedie. Hij had een goede kennis van de klassieke cultuur, van de Latijnse auteurs, maar ook van de Franse literatuur met schrijvers als Boileau, La Fontaine, Voltaire of Rousseau. Hij waardeerde ook de moderne dichters zoals Lamartine en Byron. Na het overlijden van zijn vader in 1830 erfde hij dus het kasteel van Resteigne. Deze gebeurtenis zette hem aan om zijn kluizenarij te verlaten, zonder ze echter helemaal links te laten liggen, om terug te keren en het dorp en zijn erfgoed te beheren. Later werd hij gemeenteraadslid (januari 1846) en tot slot burgemeester, van augustus 1847 tot zijn dood. Tijdens zijn mandaat bouwde hij de activiteiten van het dorp Resteigne fors uit. Tal van getuigen halen anekdotes boven waaruit zijn goedheid en zijn originaliteit blijken. Hij genoot er trouwens van om zijn medeburgers een poets te bakken, en ze zo te verrassen en te doen lachen.

Het kalkplateau waarop u zich bevindt, was inderdaad ooit bedekt door een gelijkaardig beukenbos als u tegenkwam op uw weg naar de heuveltop. De ontbossing voor industriële of landbouwdoeleinden leidde tot een ingrijpende gedaanteverandering van ons bomenlandschap. De aaneenrijging van intensieve ontginning, van jaren van teelt en de aanleg van weiden verhinderde de vernieuwing van het woud. Deze grote graaszones waren gunstig voor de kweek van schapen en geiten. Deze kuddes werden bewaakt door herders die in de winter het harde en uitgedroogde gras verbrandden om in de zomer weer jonge en malse scheuten te doen uitkomen, die erg in de smaak vielen bij hun kuddes. Kalkgrasland is dus een halfnatuurlijk milieu, waar tal van inheemse planten woekerden en dat niet onderhouden kan worden zonder de ingreep van de mens. Goed om te weten: Het kalkgrasland is een studiezone die erg in trek is bij plantkundigen, omdat het een rijke flora biedt. Zijn kalkbodem is niet erg diep, kiezelig en ondergaat in de zomer zeer hoge temperaturen. Alle voorwaarden zijn verenigd voor de groei van planten die houden van kalkbodems en van warmte en die bijzonder goed aangepast zijn aan deze ruige omstandigheden (kleine en fijne, soms harige, harsachtige of vette blaadjes). Het typisch voorbeeld van dergelijke planten dat u kan tegenkomen is de jeneverstruik.

Deze molen dateert uit de VIIe eeuw en is een beschermd monument sinds 1994. Hij heeft een prachtige lateideur met het jaartal 1792, gesierd met een Lodewijk XVI-motief uit smeedijzer. Op de oostelijke puntgevel ziet u het waterrad nog. De bijgebouwen werden in de XIXe eeuw verbouwd tot woningen.

De Molen van Resteigne is een partner van het Famenne-Ardenne Geopark. Onze partners krijgen het label "Geopark Famenne-Ardenne", een door de UNESCO erkend gebied. Wat houdt uw activiteit in? “Le Moulin de Resteigne, een zeer mooi stenen molengebouw uit 1688, is een B&B voor gezinnen (vier bedden), aan de rand van Lesse. Hij heeft drie korenaren en is omringd door uitzonderlijke natuur. Het interieur is warm en authentiek (behang, houtkachel, ...). De gasten kunnen er ontbijten, maar we serveren geen middag- of avondeten (behalve bij uitzondering). De tuin en de moestuin liggen aan de waterloop die het molenrad aandrijft, dat trouwens nog altijd werkt. Het adres is ook opgenomen in de gids ‘Chambres d’hôtes de caractère’”. Wat motiveerde u voor het keurmerk ‘Famenne-Ardenne Unesco Global Geopark Partner’? “We liggen midden in de Calestienne en we geloven al van in het begin in het Geopark-project. We doen onze klanten nu al meer dan tien jaar de Calestienne bezoeken en we staan te trappelen om onze kennis nog te kunnen verdiepen en verruimen.” Hanteert u een aanpak van duurzame ontwikkeling en milieuverantwoorde werkwijzen? “We hebben het rad en zijn systeem voor elektriciteitsproductie hersteld en weer doen werken. Vandaag produceren we het totale equivalent van ons elektriciteitsverbruik. We hebben alle lampen van de Molen vervangen door leds. We geven veel aandacht aan afvalsortering. We stellen klanten een elektrische laadpaal ter beschikking voor hun wagen. Tot slot serveren we onze gasten voor het ontbijt lokale producten en confituur van het huis.” Geraldine de Sauvage, zaakvoerster Gegevens: rue du Moulin, 143A 6927 Resteigne 084 38 85 57 info@moulinderesteigne.be moulinderesteigne.be

Lesse Capade is partner van het Geopark Famenne-Ardenne. Onze partners krijgen het label "Geopark Famenne-Ardenne", een door de UNESCO erkend gebied. Wat houdt uw activiteit in? “Wij zijn een restaurant dat vooral met verse en seizoenproducten werkt. Onze zaak ligt in het dorpje Resteigne en biedt onze bezoekers een adembenemend uitzicht op de kliffen van de oude steengroeve van Resteigne, in een idyllisch kader aan de rand van de Lesse. Wij geven voorrang aan ‘homemade’, met een hele waaier van uitzonderlijke producten, van vleeswaren langs groenten tot wild en nog veel meer.” Wat motiveerde u voor het keurmerk ‘Famenne-Ardenne Unesco Global Geopark’? “Het restaurant is ideaal gelegen aan de Lesse, pal naast het kasteel van Resteigne, met een uitzicht op de oude, fossielrijke steengroeve. In de keuken gebruiken we verse seizoenproducten van lokale producenten. Zo is ons wild altijd vers en uitsluitend Belgisch.” Hanteert u een aanpak van duurzame ontwikkeling en milieuverantwoorde werkwijzen? “Wij hebben alle binnen- en buitenverlichting veranderd om ons elektriciteitsverbruik tot een minimum te beperken. We installeerden een zeer energiezuinige verwarmingsketel op gas en uiteraard sorteren we alle afval en proberen we het minimaal te houden. We geven voorrang aan lokale producenten en het korte circuit. Daarom werken we onder meer ook enkel met seizoenproducten.” Olivier Michel - Zaakvoerder Gegevens: rue de la Carrière, 155 6927 Resteigne 084 34 40 07 info@lessecapade.be lessecapade.be