pieten - Spel voor koning en kinderen

Met de zwartepiet blijven zitten: iedereen heeft het ooit meegemaakt… Het populaire kaartspel, dat eindigt met een verliezer in de plaats van een winnaar, dateert al uit de 19de eeuw. Oorspronkelijk was het vooral een amusementsspel voor volwassenen, mét straf voor de verliezer. Het gezicht van deze stakkerd werd zwart gemaakt met een verbrande kurk. Na enkele rondjes zag de meest onfortuinlijke speler er uit als een echte smeerpoets.

Eén van de oudst bekende vermeldingen van Zwartepieten dateert van oktober 1855. Kroonprins Leopold, de toekomstige koning van België, en zijn gemalin Marie-Henriëtte introduceerden het spel bij Napoleon III  in Parijs.  Het werd razend populair aan het stijve Franse hof. 
Tot ongeveer 1880 werd zwartepieten met gewone speelkaarten gespeeld. Daarna, en zeker vanaf 1900 ontstonden speciale spellen. Het Speelkaartenmuseum bewaart een aantal pareltjes.

Ogenschijnlijk is zwartepieten een eenvoudig kaartspel. Maar schijn kan bedriegen… En het is in ieder geval een mooie metafoor van het leven: kansen kunnen keren en hoe goed je probeert, gevaar loert om de hoek. Voor je het weet, eindig je met de zwartepiet in de hand en met een besmeurd gelaat. Zelfs al ben je keizer van Frankrijk!

Tentoonstelling

1 juli – 29 september 2013

Nationaal Museum van de Speelkaart, Druivenstraat 18, B-2300 Turnhout

Het museum maakt deel uit van TRAM 41 – www.tram41.be