'Petit Patrimoine' Marchovelette

De Sint-Maartenskerk wordt voor het eerst vermeld in 1046. Net als de begraafplaats bevond deze kerk zich vóór 1760 aan de andere kant van de weg. Ze werd tussen 1762 en 1767 herbouwd op de huidige plaats, in baksteen en arduin op een sokkel van zandsteen en kalksteen. Restauraties werden uitgevoerd in 1895, 1910 en 1991. Bovenop de kerktoren geeft een windwijzer de windrichting aan. In de christelijke symboliek kraait de haan bij het aanbreken van de dag, wanneer de duisternis plaatsmaakt voor het licht en het goede zegeviert over de demonen van de nacht. De haan symboliseert de herrijzenis, maar staat ook voor waakzaamheid in afwachting van de terugkeer van Christus op aarde. Hij verwijst naar de leden van de clerus en hun missie om mensen naar het licht te leiden. Voor de begraafplaats bevindt zich een smeedijzeren hek aan de rechterkant. Als u vanaf die kant binnenkomt, ziet u twee stenen kruisen van de voormalige begraafplaats in de muur die over de straat uitkijkt. Het oorlogsmonument tegenover de kerk herdenkt de twee oorlogen van 1914-18 en 1940-45 en vermeldt de namen van de inwoners van Marchovelette die voor hun land zijn gestorven.

De Sint-Rochuskapel dateert uit het begin van de 20e eeuw en staat aan de voet van een opmerkelijke beukenboom. Zoals de meeste van de vijf kapellen in het dorp is ze gerestaureerd door lokale inwoners die om hun erfgoed geven. Sint-Rochus is de beschermheilige van de honden. In de 14e eeuw stelde hij zich in Italië ten dienst van mensen die getroffen waren door de pest. Hij werd zelf ook besmet met de ziekte en trok zich terug in een bos om zijn medemensen niet te besmetten. God stuurde hem elke dag een hond die zijn wonden likte en hem een klein brood bracht. Na een tijdje herwon hij zijn krachten en begon hij weer zieken te behandelen. Hij is ook de beschermheilige van antiquairs, steenhouwers, melaatsen, artsen, pelgrims en gevangenen.

Hier stond een prachtige houten calvarie uit de tweede helft van de 16e eeuw tot de Maagd en Johannes werden gestolen. Sindsdien is Christus, de enige overgebleven figuur van de oorspronkelijke calvarie, in de kerk geplaatst en zijn er gipsen beelden aan de kapel toegevoegd.

Laat 18e-eeuws huis, nr. 45, rue du Calvaire aan de linkerkant Dit huis van twee verdiepingen heeft vijf traveeën met inspringende ramen. De deur heeft een geschulpte bovendorpel en loopt aan de rechterkant uit in een 19e-eeuwse schuur in kalksteen. Een mooi gekartelde fries omzoomt het dak aan de linkerkant. Nog steeds aan de linkerkant, op nr. 47B van de Grand Chemin Communal, ziet u piroenen op het dak van het verst gelegen huis. Piroenen waren oorspronkelijk bedoeld om de daklijst waterdicht te maken, maar groeiden uit tot decoratieve objecten die vanaf de 13e eeuw werden gebruikt, eerst in terracotta, daarna in lood, aardewerk en glas. Lager huis uit het einde van de 18e eeuw, nr. 49 Dit huis, ook wel ‘Maison Capelle’ genoemd, behoort toe aan een familie die sinds de 17e eeuw in Marchovelette woont. Gebouw in baksteen en arduin op een basis van breuksteen, rechts verlengd met kalksteen. Gedeelde travee met inspringende latei aan weerszijden van een deur van hetzelfde type met bovenlicht. In de 20e eeuw werd rechts een soortgelijk raam toegevoegd. Iets hogere puntgevel verbonden door sneldekpannen met recent mansardedak.

Gebouwd in 1957 op initiatief van de heer en mevrouw Lambert-Poskin, die destijds in de aangrenzende boerderij bewoonden. De boerderij werd in het begin van de 17e eeuw vermeld onder de naam Marlaire. De Rue de la Carrière dankt zijn naam aan de kalksteengroeves die aan het einde van de 19e eeuw nog een dertigtal arbeiders tewerkstelden. De steengroeven werden gebruikt om asblokken, puin, veebakken, walsen en grafmonumenten te hakken. De grootste groeve was die van Jules Dotreppe, wiens naam nog steeds gegraveerd staat op het fronton van het huis op 15, rue de la Chasse.

Links van het Capelle-pad bevinden zich weilanden waarvan de ondergrond in de 19e eeuw werd ontgonnen voor ijzer. Het pad komt uiteindelijk uit op de Grote Markt. Het kleine openbare plein stond bekend als de Grand Marché omdat de dorpelingen het gebruikten voor de verkoop van chovelettes, de kleine berkenhouten bezems die in 1701 bekend werden als Marche-chovelette, en vervolgens Marchovelette. Aan het einde van het Capelle-pad staat de Sint-Hubertuskapel. De kapel is gewijd aan Sint-Hubertus, beschermheilige van de jagers. Er zijn overblijfselen van een oude waterput die tot +/- 1930 door de plaatselijke bevolking werd gebruikt voor hun waterbehoeften. De houten structuur is afgebroken en de put is gevuld. Het enige restant is het stenen geraamte.

De bakstenen kapel heeft een onderste gordel, deur- en raamomlijstingen van arduin. Ze dateert uit het einde van de 20e eeuw.

Nummers 24 en 5 worden gesierd door een koekoek: het kelderraam is versierd met een mooi exemplaar dat dienst doet als magisch schild tegen boze spreuken. Een koekoek bestaat uit een horizontale staaf met haken, tanden of gebogen bladen om de demon in stukken te scheuren. Een duiventoren op de gevel van de nummers 11 en 17. Het huis van de steenhouwer op nummer 15, een heel smal stenen huis. De naam van de laatste steenhouwer, Jules Dotreppe, is nog steeds zichtbaar, evenals een kruik gewijd aan Sint-Donatus. Een bakstenen kroonlijst op nummers 3, 5 en 7. Muurankers op de gevel van nr. 8: de uiteinden van een ijzeren staaf, de tirant, bedoeld om de afstand tussen twee tegenover elkaar liggende of schuine muren op te vangen. Ze worden gezien als een ornament (eenvoudige staaf, letter X, S, Y of haak).

Stoppen van herderinkopjes en ossenringen op nr. 20 De stoppen werden gebruikt om klapperende luiken in de wind tegen te gaan. Vandaag is dit gebruik bij ons volledig verdwenen. Herderinkopjes bestaan uit een vrouwenbuste met een platte hoed en de ringen werden gebruikt om het vee voor de gevel vast te te maken.

Vóór 1983 was de kapel ernstig in verval geraakt. Dankzij de solidariteit van het dorp werd ze gerestaureerd voordat ze werd overgenomen door de Toeristische dienst van Fernelmont en uiteindelijk als Waals erfgoed werd geklasseerd. Onze-Lieve-Vrouw van Smarten wordt gevierd op 15 september. De zeven smarten verwijzen naar de donkerste momenten uit haar leven: De lijdensvoorzegging door Simeon (bij het opdragen van Jezus in de Tempel), de vlucht naar Egypte, het verlies van Jezus in de tempel, de ontmoeting van Maria en Jezus op Golgotha, de kruisiging, de weeklacht en de graflegging. Bij deze zeven droevige mysteries horen zeven vreugdevolle mysteries: de Menswording, de Geboorte, de Aanbidding van de Wijzen, de Verrijzenis, de Hemelvaart, Pinksteren en de Tenhemelopneming. Aan de overkant loopt de beek Marca langs de rue du Calvaire in de richting van Gelbressée. De beek ontspringt aan de snelweg in de richting van Cognelée en stroomt door het kasteelterrein totdat ze hier toekomt. Een mooi smeedijzeren hek beschermt de plek. Er is een bron vlak bij de kapel.