Wandelroute Kunstberg

De bovenste toegang tot de Kunstberg, tegenover het Wervelend Oor van A. Calder, bestaat uit een esplanade tussen twee monumentale gebouwen: rechts het Congrespaleis (1958), omgedoopt tot congrescentrum Square, en links de Koninklijke Bibliotheek van België (1969). In de voorgevel van de bib werd de 15de eeuwse kapel van het voormalig Hof van Nassau verwerkt. Onderaan ligt de Albertinatuin, die uitziet op de Keizerslaan via het terras met het ruiterstandbeeld van Albert I, recht tegenover het standbeeld van koningin Elisabeth.

De Keizerslaan, die boven op de tunnel van de Noord-Zuidspoorverbinding (1955) loopt, domineert het Gerechtsplein, waar Daniël Buren zijn vlaggenmasten installeerde. Een winkelgalerij verbindt het plein met de Ruisbroekstraat. Resten van de eerste stadsomwalling geven de ingang van de binnentuinen van de Koninklijke Bibliotheek en het Algemeen Rijksarchief aan. De hellende vlakken en trappen geven toegang tot de Beeldentuin, waardoor men langs de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten (1880) in de Regentschapsstraat komt. Recht tegenover de ingang van de Musea bevindt zich het Rekenhof, in het voormalige Paleis van de Graaf van Vlaanderen.

Het Koningsplein wordt gedomineerd door de kerk van de Sint-Jacob-op-Coudenberg, tussen het Grondwettelijk Hof en het ING Cultuurcentrum. Aan de overzijde leidt de portiek van de Museumstraat (tussen het Museum voor Oude Kunst en het Magritte Museum) naar het Museumplein. In het midden van het plein ligt de lichtput van het Museum voor Moderne Kunst (1984). De vleugel met de halfronde ingangspartij is die van het Paleis van Karel van Lotharingen (1756). In het verlengde bevindt zich de Koninklijke Kapel, gebruikt door de Protestantse Kerk. Het standbeeld is van de gouverneur-generaal van de Oostenrijkse Nederlanden.

De neogotische gevel van de voormalige apotheek Delacre (1900) past perfect bij het 16de-eeuwse pand, waarvan de uitbouw het begin van de Ravensteinstraat markeert. De trap die uitkomt op de Terarkenstraat (onderaan het vroeger Hof van ravenstein-Kleef uit de 15de eeuw) herinnert nog aan de middeleeuwse topografie van deze buurt. De huidige Ravensteinstraat loopt over de voormalige vallei van de Coperbeek via een brug die in het Paleis voor Schone Kunsten (1929) verankerd is. Bozar en Cinematek (filmmuseum) zijn hier gevestigd. De Belliardtrap (1923) bevindt zich op de plaats van een toren van de eerste stadsomwalling (13de eeuw). De Koningsstraat volgt het tracé van die wal.

De Koningsstraat heeft als perspectief de Koninklijke Sint-Mariakerk (1893) in het noorden en het Koningsplein (1780) in het zuiden. Ze loopt langs het Warandepark, dat aan de zuidzijde eindigt op de zogenaamde bas-fonds, de overblijfselen van de vallei van de Coperbeek. Hierop zijn het Paleizenplein en het Koninklijk Paleis (1909) gevestigd. De oostzijde wordt begrensd door het Paleis der Academiën (1825), in het westen door de balustrade langs het Errerahuis (1779) en de zijingang van het Paleis voor Schone Kunsten. Bij het betreden van het Koningsplein - met rechts het vroegere refugehuis van de abdij van Grimbergen (1778, nu BIP) en links het voormalige Hof Belle-Vue (1777, nu BELvue Museum) krijgt men een mooi zicht op het Justitiepaleis.

Onder het Koninsgplein liggen de overblijfselen van het voormalige paleis en de middeleeuwse resten van de stad. Men kan er een ondergrondse wandeling maken tussen het BELvue Museum en de Villa Hermosastraat. Aan de Hofberg bevindt zich het Muziekinstrumentenmuseum (MIM), met de art-nouveaugevel van het voormalige warenhuis Old England. Tegenover het museum staat een bakstenen huis met trapgevel, een nabootsing van de traditionele stadswoning (1984). Dit punt biedt een zicht (richting Zennevallei) op de spits van het Stadhuis (15de eeuw) en de Basiliek van Koekelberg (1971).