Eva of De appel / Eve ou La pomme

SYMB 5706

Een naakte jonge vrouw leunt op een groene talud en kijkt naar een fonkelende appel. De bijbehorende appelboom tekent zich af tegen een grijze wolkenhemel. In zijn gedetailleerde studie over De Smet verklaart Piet Boyens de appel als zinnebeeld van verleiding en bekoring, de appelaar als boom der kennis en de houding van Eva als het omvatten der aarde in een gebaar van almacht, waarbij ze de spanning van schuld en onschuld in een persoon belichaamt.

Hij beschrijft het Eva-motief als symbool van de vrouw als aanstichtster van het kwaad. Misschien is dit wel zo voor De Smet, maar dat blijkt dan toch niet uit dit schilderij. Te meten aan de gebruikte cosmetica, de juwelen en de rode pruik met veer en opzichtig diadeem is Eva hier duidelijk een dame uit een milieu waar het begrip onschuld reeds lang een academische kwestie is.

In 1913, het jaar dat het schilderij ontstaat, is Gustave de Smet na een lange incubatieperiode net iets te veel kunstenaar geworden om een kunstwerk in voor de hand liggende gemeenplaatsen te laten verzanden. Een ongewone blikveld en houding, gekoppeld aan een wel erg wereldse Eva die zeer goed weet waarom de appel gloeit, laten doorschemeren dat De Smet wilde verhinderen dat de artistieke kwaliteit van het schilderij zou worden verpletterd onder een comfortabel clichématig interpretatieschema.

(naar Frederik Leen, in 'Het verborgen museum : Ontdekkingstocht in de reserves', Brussel, KMSKB, 1994, p. 226-227)