MONTE DA LAGOA

Atopámonos en Vilarquinte para acceder ao Monte de Lagoa, un impresionante miradoiro para desfrutar dunhas marabillosas vistas, onde atopamos un punto xeodésico.

O cumio do Monte da Lagoa dividía, ata 1940, tres parroquias: O Val, Mandiá e Covas, e os concellos de Narón e Serantes, hoxe Ferrol. Atópase moi próxima a chamada Fonte dos Tres Alcaldes, onde, segundo a lenda, na noite de San Xoán ábrense de par en par as portas que comunican o noso mundo co Alén e se escoita a marabillosa música dun mouro gaiteiro, que está a tocar unha gaita de ouro.

Neste punto alto atopouse o cercado neolítico do Monte da Lagoa, que foi o primeiro descuberto en Galicia e España deste xénero. Este cercado era de forma redonda, ben defendido por un foso e un muro de pedra, chamado “curro vedro”, onde se gardaba o gando na época de verán.

A subida do gando aos montes de Vilarquinte en verán e a baixada ao Val de Trasancos en inverno, segundo a tradición dos pastores e agricultores neolíticos, era un acontecemento de grande relevancia social, e por iso os celtas da Área Cultural Atlántica de Europa dividían o ano en dúas metades.

O primeiro de maio comezaba o verán celta e levábase o gando ás brañas, “pastos de herba fresca”, que quedaba recollido neste cercado pola noite, a salvo dos lobos.  Así, o primeiro de novembro, co comezo do inverno celta, volvían co gando ao Val, á seguridade e o calor dos castros.

Estes cercados neolíticos para o gando da Europa Atlántica explican o misterio e a razón das celebracións celtas das festas dos “maios”, así como a celebración das festas dos defuntos. Maio e novembro, datas irrelevantes para a agricultura, son fundamentais para o gando maior, base da riqueza da economía mixta agropecuaria. Deste xeito, os cercados neolíticos cumprían unha función económica e protectora do gando, e tamén cerimonial.