OS MÁRTIRES DE CARRAL

Á dereita e a dous quilómetros queda o pobo de Carral, núcleo situado na estrada da Coruña a Santiago de Compostela. No centro do pobo levántase un monumento con forma de gran cruceiro. Foi promovido por unha organización denominada “Liga Gallega na Cruña” en memoria dos chamados “Mártires de Carral”. O monumento foi inaugurado en 1905.

Os denominados mártires foron uns militares do exército español que se levantaron en armas para sacar do poder ao goberno moderado do xeneral Narváez. A eles uníronse intelectuais galegos que reivindicaban a identidade política de Galicia. O levantamento, capitaneado polo comandante Miguel Solís, tivo lugar na cidade de Lugo o 2 de abril de 1846. Logo desprazáronse até Santiago de Compostela, onde nas súas inmediacións son derrotados e detidos os seus líderes, que son trasladados á cidade da Coruña para ser xulgados. Pero o 26 de abril, estando en Carral, nun xuízo sumarísimo son condenados a morte e fusilados. Miguel Solís na igrexa de Paleo, os seus once compañeiros nunha carballeira. Algúns dos intelectuais asiláronse en Portugal.

A historiografía galega considera este feito como unha data clave no xurdir do movemento nacionalista, marcando a primeira etapa do mesmo, denominada provincialismo, porque unha das súas reivindicacións era que Galicia fora unha só provincia.