Necrópole Rupestre de San Vítor de Barxacova

Este xacemento, incluído no inventario de xacementos arqueolóxicos da Xunta de Galicia coa clave GA32057004, despois dos últimos traballos de investigación entre 2010 e 2014, situouse á cabeza no coñecemento sobre este tipo de sitios en Galicia, téndose practicado unha intensa actividade de difusión e propagación dos resultados mediante conferencias, publicacións, videos, webs, blogs, foros, prensa, etc.

O xacemento componse de dúas partes diferenciadas: por un lado a peneda descrita, colgada na extrema pendente e que constitúe un mirador natural extraordinario, e por outro, un afloramento granítico sobresaínte na ladeira na que se sitúa a Necrópole. Consérvanse os alicerces da capela no alto da peneda e téñense contabilizado 56 sartegos escavados na rocha, mostrándose como a necrópole deste tipo máis extensa de todo o noroeste peninsular e dende logo a mellor estudiada e difundida. Localizáronse ademáis unha serie de rebaixes e restos que demostran a existencia de ruinas anteriores ao momento de vida central do xacementos, situado no século X, ademáis de saber da súa pervivenza polo menos ata o século XV.

Ademáis do número de sepulturas, o lugar ten unha importancia vital a nivel arqueolóxico, xa que mostra o lugar sen alteracións posteriores dende o seu abandono. Pódense observar elementos concretos interesantes, como as tampas dos sartegos, osarios e probas da súa reutilización, o que constitúe unha información primordial para o entendemento deste tipo de espazos.